آموزش بر‌اساس ۴ مؤلفه جهانی چگونه گسترش می‌یابد؟

 آموزش‌ از آن دست حوزه‌هایی است که چند سال یک بار نیاز به بازنگری و اصلاحات دارد تا نیاز روز دانشجویان فراهم شود. از این رو، گاه پیش‌بینی‌هایی برای آینده حوزه آموزش صورت می‌گیرد تا آینده آن را ترسیم کنند. در این مسیر، برخی سیگنال‌ها و نشانه‌ها وجود دارند که بستگی به مسیر و سرعت پیشرفت داشته و تأثیر عمیقی بر اندازه، شکل و ساختار آموزش و نوع آموزش‌ها دارد. HolonIQ به عنوان یک پلتفرم جهانی داده برای بررسی آب‌و‌هوا، آموزش و بازارهای مراقب بهداشتی شناخته می‌شود که برای پیش‌بینی آینده حوزه آموزش، از داده‌ها و پژوهش‌های به‌دست‌آمده از منابع تخصصی مانند بانک جهانی، OECD، یونسکو و سایر مؤسسات پژوهشی متمرکز برای بررسی عوامل مؤثر در شکل‌گیری آینده آموزش استفاده می‌کند. طبق گمانه‌زنی‌های انجام‌شده، آموزش تا سال 2030 صنعتی 10 هزار میلیارد دلاری خواهد بود و عواملی چون جمعیت جهان، هزینه‌های آموزش و یادگیری و مواردی از این دست روی آینده این حوزه تأثیر مستقیم خواهد داشت. از مهم‌ترین معیارهایی که برای رشد و توسعه آموزش در سال‌های آینده باید مدنظر قرار گیرد، بحث جهانی‌سازی و رشد اقتصادی است. با توجه به اینکه کشورها در حال توسعه و گسترش مؤسسات، تقویت ثبات اجتماعی و مستحکم کردن زیرساخت‌های اقتصاد کلان خودند، به دنبال فضاهای بیشتری برای کار و زندگی می‌گردند تا بتوانند در کنار جذب استعدادهای بیشتر، سرمایه‌های بالاتری را به خود جلب کنند. به طورکلی، محرک‌های جهانی که به پیشرفت کمک می‌کنند، چهار مورد جهانی‌سازی و رشد اقتصادی، رشد جمعیت، آینده اشتغال و مهارت‌ها و پیشرفت فناوری را دربرمی‌گیرند. 

رشد اقتصادی
26 سال دیگر 20 درصد از GDP دنیا در دست چینی‌هاست
  چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان تأثیر عمیقی بر مکان و چگونگی ارائه آموزش‌ها دارد و اینکه چه کسی این مفاهیم را ارائه می‌کند. آنچه از آمارها برمی‌آید، اقتصاد دنیا تا سال 2050 بیش از دوبرابر خواهد شد. بازارهای در حال ظهور همچنان به عنوان موتور رشد اقتصاد جهانی تداوم دارند. اقتصادهای E7 (7 کشوری که بالاترین عملکرد اقتصادی را در میان اقتصادهای در حال ظهور دارند، شامل برزیل، چین، هند، اندونزی، مکزیک، روسیه، ترکیه) تا سال 2050، می‌توانند سهم خود را از GDP جهانی، از 35 درصد به 50 درصد افزایش دهند. چین به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، در سال 2050 قریب به 20 درصد از GDP دنیا را از آن خود خواهد کرد و بعد از آن هند در رده دوم، آمریکا در رده سوم و اندونزی در رده چهارم قرار خواهند گرفت. 

  هزینه‌کرد 1.5 هزار میلیارد دلاری شرکت‌ها روی آموزش
طبق آمار، آمریکا بزرگ‌ترین بازار برای هزینه‌کرد مصرف‌کنندگان خصوصی روی حوزه آموزش است در حالی که انتظار می‌رود رشد آینده این حوزه در دستان آسیایی‌ها باشد. رشد شهریه آموزش عالی و دانشگاه‌ها طی 20 سال گذشته نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی آمریکا رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد. علاوه بر این، هزینه‌ای که به طور جهانی از سوی شرکت‌ها روی حوزه پرورش دانشجویان صرف می‌شود به 400 میلیارد دلار نزدیک می‌شود در‌حالی‌که این، بخش بسیار پراکنده‌ای است که رقم بالایی را در برمی گیرد. 

1.5 هزار میلیارد دلار نرخ بدهی‌های دانشجویی در آمریکا
آمریکایی‌ها بیش از یک هزار و 480 میلیارد دلار به عنوان وام دانشجویی بدهکارند که شامل حدود 44 میلیون دانشجوی بدهکار می‌شود. این مبلغ حدود 620 میلیارد دلار بیشتر از کل بدهی کارت‌های اعتباری آمریکاست. نرخ معوقه وام دانشجویی در این کشور نیز چیزی حدود 11.2 درصد برآورد شده است. به طورکلی، میانگین پرداخت ماهیانه وام‌های دانشجویی برای وام‌گیرندگان طی 20 تا 30 سال قریب به 351 میلیارد دلار تخمین زده شده است. 

رشد جمعیت
جمعیت جهان روزانه تا 200 هزار نفر افزایش می‌یابد و به این ترتیب، تا سال 2030 حدود یک میلیارد نفر به جمعیت فعلی کره زمین اضافه خواهد شد که فشار زیادی را بر کارآمدی و پایداری حوزه آموزش وارد می‌کند. 

3 سناریو برای نمایش مدل‌ها و سیستم‌های آموزشی
مؤسسه بین‌المللی تحلیل سیستم‌های کاربردی (IIASA) سه سناریوی راه‌های مشترک اجتماعی اقتصادی را برای استفاده در سال 2100 مطرح کرد. سیستم SSP2، آینده‌ای از پیشرفت جهانی را به تصویر می‌کشد که براساس آن، کشورهای در حال توسعه به رشد اقتصادی چشمگیری دست می‌یابند. SSP2 نشان می‌دهد کم‌تر از 100 میلیون نفری که هرگز تحصیل نکرده‌اند، میانگین تأثیر خالصی بر دسترسی به تحصیل در دوره‌های ابتدایی داشته و شانس آن‌ها در دسترسی به تحصیل در دوره‌های متوسطه و کالج بالاتر است. البته مشخص نیست که سیستم‌ها و مدل‌های آموزشی فعلی نیز از این سناریو پیروی می‌کنند یا خیر. سناریوی SSP1 (شامل پایداری و توسعه سریع اجتماع) آینده‌ای را متصور می‌شود که رو به جلو به سمت مسیری پایدار حرکت کرده و با سرمایه‌گذاری‌های آموزشی و سلامت، تحولات جغرافیایی را تسریع می‌کند که منجر به کاهش جمعیت جهانی می‌شود. تمرکز این سناریو، روی تقویت رفاه انسان‌هاست. سناریوی SSP2 (شامل تداوم و میانگین جمعیت)، سناریویی است که دهه‌های اخیر را از نظر برخی فرایندها به سمت دستیابی به اهداف توسعه‌ای، کاهش منابع، شدت انرژی و کاهش آهسته وابستگی به سوخت‌های فسیلی بررسی کرده است. توسعه کشورها با درآمد روند همواری ندارد به‌طوری‌که برخی کشورها روند رو به رشد خوبی را نشان می‌دهند در‌حالی‌که در سایر کشورها این فرایندها کندتر است. سناریوی SSP3 (شامل تکه تکه شدن/ توقف توسعه اجتماعی) جهانی را به تصویر می‌کشد که به نقاط مختلف جدا از هم تقسیم شده که ویژگی آن‌ها فقر شدید، ثروت متوسط است که شامل کشورهایی است که برای باقی ماندن در جمع کشورهایی با استانداردهای زندگی به منظور رشد سریع جمعیت تلاش می‌کنند. 

  80 درصد تقاضای جهانی آموزش در دست 6 اقتصاد بزرگ دنیا
آسیا و آفریقا با توجه به برنامه‌هایی که درپیش گرفته‌اند، در یک دهه آینده بزرگ‌ترین تغییرات را در دستیابی دانش‌آموزان و دانشجویان به تحصیل خواهند داشت. طبق آمار، تا سال 2030، کم‌تر از 90 میلیون نفر در آسیا بدون آموزش خواهند بود. جمعیت آمریکای لاتین نیز به کم‌تر از 10 میلیون نفر می‌رسد. آفریقا تا سال 2030 حدود 90 میلیون نفر تحصیل‌کرده بیشتر در دوران ابتدایی تحویل جامعه خواهد داد. آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین نیز تا سال 2030 بیشتر از 700 میلیون نفر تحصیلکرده در دوره متوسطه خواهند داشت. آسیا براساس آموزش‌های آنلاین بیش از 200 میلیون فارغ‌التحصیل کالج خواهد داشت که این بازار بزرگ تا سال 2030 حدود 30 تا 40 میلیون نفر دیگر پرورش خواهد داد. تا سال 2050، دنیا با 2 میلیون و 400 هزار فارغ‌التحصیل از دوران دبیرستان و کالج خواهد داشت که به طور متوسط سالانه 60 میلیون نفر از آسیا و آفریقا به این جمع افزوده می‌شوند. 6 اقتصاد بزرگ دنیا شامل چین، هند، آمریکا، نیجریه، اندونزی و برزیل درمجموع تا 80 درصد از تقاضای جهانی را در حوزه آموزش به خود اختصاص می‌دهند که هرکدام، مراحل مختلفی از رشد و بلوغ را پشت سر می‌گذارند. 

آینده اشتغال و مهارت‌ها
آینده شغلی ابهامات زیادی دارد به‌طوری‌که تأثیر اتوماسیون و مؤثرترین و کارآمدترین راه‌ها پیش روی جامعه برای توسعه سرمایه انسانی در صدر این تأثیرات قرار می‌گیرد. 

دستیابی به مهارت‌های لازم در مسیر انقلاب چهارم صنعتی
مدل‌ها و برنامه‌های درسی یادگیری با شناسایی مهارت‌های مورد نیاز جهان برای تحقق انقلاب چهارم صنعتی در حال تغییر است. چنانچه یک مهارت شانس رشد اشتغال را تقویت کند، می‌توان آن را با یک شغل مرتبط دانست. مهارت‌ها قرابت زیادی با اشتغال دارند و به رونق این بازار هم کمک می‌کنند. به طورکلی، 20 مهارت، توانایی و دانش برتر در حوزه آموزش مطرح می‌شوند که شامل این مواردند: قضاوت و تصمیم‌گیری؛ وضوح ایده‌ها؛ یادگیری فعال؛ راهکارهای یادگیری؛ اصالت؛ سیستم‌ها و ارزیابی؛ استدلال قیاسی؛ راه‌حل‌های پیچیده حل مسئله؛ تحلیل سیستم‌ها؛ کنترل؛ تفکر حیاتی؛ تعلیم و آموزش؛ آموزش‌و‌پرورش؛ مدیریت منابع فردی؛ هماهنگی؛ استدلال استقرایی؛ حساسیت مسئله؛ سفارش اطلاعات؛ شنیدن فعال؛ مدیریت و اداره کردن. 

اتوماسیون؛ خطری برای آموزش
آموزش افراد برای ورود به مشاغلی که هنوز وجود ندارند و اتوماسیون سرویس‌های آموزشی، تهدید مضاعف اتوماسیون برای آموزش به شمار می‌روند. در آموزش باید این اطمینان ایجاد شود که افراد تحت آموزش یک مهارت، دانش و شغل آینده قرار می‌گیرند. اتوماسیون هم مانند یک صنعت می‌تواند آورده‌های کارآمد زیادی را برای داده‌ها و تصمیم‌گیری بهتر ایجاد کند. در‌حالی‌که سطح اتوماسیون در آموزش خیلی واضح نیست، اتوماسیون کارهای ساده کامپیوتری از داده‌های ساختاری (موج الگوریتمی)، ابتدا با تغییر نسبت به مشاغلی دنبال می‌شود که روتین و قابل تکرارند (موج افزایشی). درنهایت، «موج خودکار»، اتوماسیونی را ارائه می‌کند که حل مسئله را در راهکارهای دینامیکی در موقعیت‌های واقعی می‌گنجاند. هوش مصنوعی و رباتیک با دسته‌بندی مشاغل و مجموعه مهارت‌های مطلوب در تمام صنایع به شدت رشد می‌کنند. سهم مشاغلی که نیاز به مهارت‌های هوش مصنوعی دارند، از سال 2013 تاکنون 4.5 برابر شده است. به نظر می‌رسد هوش مصنوعی در تمام صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد و در بازاریابی و فروش، پیش‌بینی فروش، امتیازدهی، بازاریابی ایمیلی و فروش متقابل هم قدرتمند ظاهر می‌شود. خدمات مشتری مانند چت بات‌ها، انتخاب محصول و طبقه‌بندی مشتریان ازجمله کاربری‌های بزرگ فناوری هوش مصنوعی به شمار می‌رود. 

چشم‌انداز فناوری
پیشرفت و توسعه فناوری بنیاد زندگی، کار و یادگیری را در 20 سال آینده شکل می‌دهد. 

50 درصد جوانان تا 2030 از سیستم‌های هوشمند استفاده می‌کنند
گوشی‌های هوشمندی که تنها اتصال به اینترنت دارند، زمان صرف شده برای گوشی‌ها را افزایش داده و اتصال همیشگی به اینترنت، نوع ارائه مفاهیم آموزشی را شکل داده و تعاملات یادگیری را در آینده شکل می‌دهند. تا سال 2030 نیمی از جوانان جهان در کشورهایی زندگی خواهند کرد که به موبایل و اتصال همیشگی به ارتباطات اینترنتی دسترسی دارند. تعاملات اجتماعی معنادار که از مزیت‌های رقابتی برای یادگیری حضوری بهره می‌برند، با فناوری‌های جدید، مهارت‌ها و پذیرش کاربر، و شبکه تأثیر پلتفرم‌های اجتماعی به بلوغ می‌رسند. چنین فضایی، از تعاملات و یادگیری بین‌فردی حمایت کرده و تغییراتی را در مفهوم استاد و فراگیر در شبکه تعاملات ایجاد می‌کند. 

رشد چشمگیر سرمایه‌گذاری‌های هوش مصنوعی
سرمایه‌گذاری هوش مصنوعی و فعالیت R&D با واضح‌تر شدن پتانسیل مخربی که دارد، افزایش می‌یابد. طبق جدیدترین آمارها، حدود 300 هزار محقق هوش مصنوعی دارای صلاحیت در دنیا وجود دارند در‌حالی‌که نسبت به تقاضای میلیونی که در دنیا وجود دارد، کاهش زیادی را نشان می‌دهد. دسترسی چین به داده‌ها از 700 میلیون کاربر اینترنت به پیشگام شدن این کشور در حوزه هوش مصنوعی کمک می‌کند. سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر (VC) در هوش مصنوعی در سال 2017 به 10 میلیارد و 800 میلیون دلار رسید که تقریبا در مقایسه با 500 میلیون دلار در سال 2010 حدودا دوبرابر شده است. غول‌های فناوری شامل «بایدو» و گوگل در سال 2016 بین 20 تا 30 میلیارد دلار روی هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کردند که 90 درصد از این هزینه صرف R&D در این حوزه و به کارگیری از آن و 10 درصد باقی مانده هم صرف دستیابی به این فناوری شد.

گزارش: ندا اظهری - فرهیختگان