روایت انسانی در جنگ مغفول ماند/ تحلیل‌های صداوسیما سطحی بود

به گزارش بازارکار از روابط عمومی موسسه کار و تأمین اجتماعی، نفیسه زارع کهن با تقسیم‌بندی جنگ اخیر از نظر زمانی گفت: اگر بخواهیم به جنگ ۱۲ روزه اخیر نگاهی دقیق داشته باشیم، باید آن را به دو بازه «۱۲ روز جنگ» و «دوران پس از آتش‌بس» تقسیم کنیم. در این میان، بررسی عملکرد صداوسیما در دوران جنگ با توجه به محدودیت‌های اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، نشان می‌دهد که اقداماتی مثبت صورت گرفت؛ از جمله پوشش مستمر مواضع حاکمیت و نمایش منسجم قدرت ملی که موجب تقویت امید در میان مردم شد.وی ادامه داد: یکی از اقدامات درست صداوسیما در این دوره، پرهیز از افشای اطلاعات محرمانه بود که طبق پروتکل‌های رسانه‌ای یک تصمیم حرفه‌ای تلقی می‌شود. البته این رویکرد در صورتی قابل دفاع است که از حد نگذرد، چراکه در صورت افراط، می‌تواند منجر به تغییر مرجعیت رسانه‌ای و کاهش اعتماد عمومی شود.

زارع‌کهن با نقد عملکرد محتوایی صداوسیما افزود: تحلیل‌های ارائه‌شده در رسانه ملی غالباً سطحی و کم‌عمق بود. در برخی موارد شاهد بزرگ‌نمایی مفرط واقعیت‌ها و حتی دستاوردسازی‌های غیرواقعی بودیم. این ضعف‌ها در کنار حذف صدای منتقد و نبود تنوع روایتی در محتوا، از جمله چالش‌های اصلی در عملکرد رسانه ملی بود؛ مسائلی که حتی پس از پایان جنگ نیز تا حدودی ادامه پیدا کرد.

وی اظهار کرد: یکی از غیبت‌های آشکار در روایت صداوسیما، فقدان روایات انسانی از جنگ بود. این در حالی است که ابعاد انسانی جنگ، تأثیر بسیاری بر افکار عمومی دارند و می‌توانند زمینه‌ساز همبستگی اجتماعی باشند.زارع کهن با اشاره به مطبوعات داخلی گفت: رسانه‌های مکتوب با وجود تمرکز بر تحلیل‌های بین‌المللی، رویکردهای متفاوتی اتخاذ کردند. رسانه‌های اصولگرا بیش از هر چیز بر نمایش قدرت نظامی ایران و تحقیر دشمن تمرکز داشتند. در مقابل، رسانه‌های رسمی سعی کردند فضای رسانه‌ای را تعدیل کرده و از هیجان‌زدگی پرهیز کنند. در همین حال، رسانه‌های اصلاح‌طلب کوشیدند ابعاد انسانی جنگ و آسیب‌های آن به مردم را پررنگ‌تر کنند.

وی ادامه داد: در این میان، روایت‌های آلترناتیو نیز وجود داشتند اما به دلیل محدودیت‌های مختلف، امکان طرح گسترده آن‌ها فراهم نشد. همین مسئله موجب شد روایت غالب، یکدست و محدود باقی بماند.

زارع‌کهن با جمع‌بندی نقاط قوت و ضعف عملکرد رسانه‌ای کشور در این جنگ تصریح کرد: تأکید بر مفهوم دفاع مشروع، هماهنگی نسبی میان رسانه‌های رسمی و غیررسمی، تلاش برای نمادسازی و بهره‌گیری از نشانه‌های هویتی ملی از جمله نقاط قوت بودند. اما در سوی مقابل، ناتوانی در جذب روایات متنوع، تمرکز بیش از اندازه بر بعد نظامی، بی‌توجهی به پیامدهای انسانی، اجتماعی و روانی جنگ و همچنین پرداخت ناکافی به روایت‌های بین‌المللی، از جمله ضعف‌های اساسی رسانه‌ها در این بحران به شمار می‌رود.