همگام با ایام عشق و اخلاص حسینی؛ ماه محرم؛ کسب و کار هایی که به وسعت دلهای عاشق شکل می گیرند

ماه محرم بار دیگر از راه رسیده است؛ کوچه ها، خیابان ها، میادین رخت سیاه عزا به تن کرده اند؛ حسینه ها، مساجد و تکایا بار دیگر به عشق حسین ع و یاران شهیدش آذین بسته اند و بازار کسب و کار محرم داغ است. این روز ها همه جا حال و هوای محرم دارد، دلها به سمت کربلا و اربعین است و بازار محصولات محرم چه بر و بیای دلنشینی دارد؛ خوش به حال عاشورائیان. به گزارش بازارکار، ماه "محرم" از ماههایی است که کسب و کارهای بسیاری در آن رونق می‌گیرد؛ از روستائیان و عشایر که دام های خود را به نیت ایام محرم و سفر پرور می کنند تا شهروندانی که به یاد محرم به تولید محصولات و اقلام مورد نیاز این ماه دست به کار می شوند. بازار لباس و شال عزا در این ایام رونق دیگری دارد، از بچه و پیر و جوان باید سری به مغازه های پوشاک بزنند و لباس در خور و شان این ماه تهیه کنند. یکی از شغل‌هایی که از دیرباز تا کنون و در همه احوال جایگاه خود را حفظ کرده و در ماه محرم بازار کارش به اصطلاح به رونق بیشتری می‌افتد قصابی است؛ قصابان با تهیه و توزیع گوشت و قربانی کردن گوسفند، گوشت نذری بسیاری از هیات‌ها و تکایا را تامین می‌کنند. بازار داغ آشپزخانه و رستوران ها در ماه محرم بازار آشپزخانه‌ها گرم است؛ آشپزها وظیفه پخت و پز غذای نذری هیات‌ها را بر عهده دارند حتی بسیاری از رستوارن‌ها و کافی شاپ‌ها نیز در این ایام با تغییر سبک ارائه خدمات خود سرگرم پخت و تهیه و توزیع غذای نذری می‌شوند. از قصابان و آشپزخانه‌داران که بگذریم بازار فروشندگان ظروف یکبار مصرف حسابی داغ است؛ از لیوان چای و قاشق و چنگال گرفته تا کاسه‌های آش و ظرف غذای پرسی را برای ادای نذورات در اختیار هیات‌ها و حسینیه‌ها قرار می‌دهند. بازار کسب و کار خیاطان و بزازان نیز در این ایام رونق خاصی می‌گیرد، بزازان با عرضه چادر و برزنت و پارچه‌های عزاداری و خیاطان با دوختن لباس‌های مشکی کسب و کار خود را رونق می‌بخشند، البته شغل‌های دیگری هم هستند که در ایام محرم نمود و جلوه دیگری پیدا می‌کنند: خواربارفروشان با فروش انواع حبوبات، برنج، رشته آش و قند و شکر، سبزی فروشان با تامین سبزی آش و خورشت، سراجان با عرضه چراغ و فانوس و پارچه نویسان با بنرها و پارچه نوشتها بازار کارشان گرم و گرمتر می‌شود گویی تمام بازار غرق در محرم می‌شود. در این میان سازندگان و فروشندگان ابزار و ادوات عزاداری، علم و کتل، طبل و سنج و زنجیر و پرچم،‌ امانت سراها و فروشندگان لوازم خانگی و برقی را نباید از یاد برد. قهوه خانه‌داران، مسافرخانه‌ها و زائرسراها نیز در ایام محرم خود را برای پذیرایی از مسافران و زائران آماده می‌کنند.عطّاری‌ها هم به نوعی در این ایام پرکار می‌شوند و بازار خرید و فروش گلاب و زعفران و انواع ادویه‌جات حسابی داغ می‌شود. مداحان می خوانند و شاعران می سرایند در این همه هیچ کس از سفره آقا اباعبداله الحسین بی نصیب نمی ماند. قالیشویان و فرش فروشان نیز برای شستن و فرش کردن مساجد و تکایا دست به کار می‌شوند و گذشته از اینها بازار مداحان و نوحه خوانان، مبلغان و نقّالان و شاعران و نویسندگان با سرودن و خواندن اشعار مرثیه و نوحه در این ایام حال و هوای دیگری پیدا می‌کند. اما در این بین رانندگان وانت بار بیش از همه درگیر و پرکار هستند و وظیفه جابجایی وسایل، حمل بار و گوشت قربانی و غذای نذری هیات‌های عزاداری را بر عهده دارند. ایام محرم به دلیل اهمیتی که همواره برای ایرانیان داشته و دارد مورد استقبال آحاد مختلف جامعه، مردم، کسبه و بازاریان قرار داشته است. همه ساله مساجد و حسینیه‌ها به استقبال سوگواری سالار شهیدان می‌روند و همراه با تکایا، دسته‌ها و هیات‌های عزاداری، مردم و کسبه نیز با جنب و جوش خاصی آماده ماه محرم می‌شوند. در این ایام برای برخی فروشندگان و کسبه حکم بازار کار موقت را دارد و ممکن است با پایان محرم روزهای کسادی دوباره به سراغ آنها برود هرچند که بازار برخی شغل‌ها مثل طلافروشان و آرایشگران در این ایام تا حدودی کساد می‌شود. رونق کسب و کارهای اینترنتی به وسعت عالم تشیع رونق فضای کسب و کارهای مجازی نیز حال و هوای ویژه ای در ایام محرم دارد. فضای مجازی به خوبی از ظرفیت خود برای برگزاری مراسم عزاداری ایام ماه محرم و صفر استفاده می کند.

آنهایی که در محله‌شان هیئت دارند، خانواده‌هایی که نذری می‌پزند، آنهایی که تعزیه دارند یا افرادی که ایستگاه صلواتی برپا می‌کنند در آغاز ماه محرم نیازهایی دارند که هر کدام را باید از یک نقطه شهر تهیه کنند، برای وسایل برقی، سیم‌پیچی، چراغ‌های سبز و قرمز باید راهی لاله‌زار شوند. برای خرید دام زنده باید به سمت خارج از شهر حرکت کنند. تهرانی‌های قدیمی برای خریدن برنج به پامنار می‌روند و ظروف یک بار مصرف عمده را هم از خیابان مولوی می‌خرند و بسیاری نیز در حوالی میدان انقلاب و خیابان کارگر به دنیال محصولات فرهنگی و هنری برای هیئت های خود هستند. همه این رفت و آمدها با فضای مجازی تا حدودی تسهیل شده است. استارت آپ ها در خدمت دلدادگان محرم اما طی سال های اخیر و با رونق گرفتن فعالیت استارت آپ ها و استقبال جامعه از فضای مجازی، راه‌های جدیدی برای تهیه مایحتاج برگزاری یک مراسم عزاداری در ایام محرم اینجاد شده است. نگاهی به آگهی های اغلب فروشگاه های اینترنتی و سایت ها نشان می دهد حتی می‌توان دیگ نذری را هم اینترنتی سفارش داد. آگهی‌های دیگری هم در زمینه وسایل زینتی مربوط به این ایام در سایت های فروش اینترنتی پیدا می شود. برای مثال لوسترهایی که اسامی ائمه روی آن نوشته شده، پروژکتور و فانوس‌های شب محرم جزء آن دسته وسایلی هستند که پیدا کردنشان در سطح شهر کار راحتی نیست اما در بازار اینترنتی از ماه ها پیش آگهی های آنها به چشم می خورد. جالب‌ترین قسمت این بازار را وسایل تعزیه‌اش تشکیل می‌دهد. از کلاه‌خود تا شمیر، از لباس یزید تا زره‌هایی که قبلا یک بار در مراسم دیگری استفاده شده در این فضای مجازی به چشم می‌آید. ماه محرم ماه حضور پرشور زنان سالیان سال است که مردم ایران با فرا رسیدن ماه محرم به عزاداری می پردازند؛ آیینی زیبا و منحصر به فرد که با وجود گذشت قرن ها از حادثه کربلا، هنوز به قوت خود باقی است و هر سال باشکوه تر از سال پیش برگزار می‌شود. اما آنچه به شور حال ماه محرم رنگ و بوی دیگری می بخشد حضور پرشور زنان در همه بخش های مربوط به ایام محرم از پخت و پز در این ایام تا حضور در عزاداری ها و مراسم و مناسک این ایام است. مراسم پرشور شیرخوارگان حسینی که به عشق حضرت علی اصغر (ع) بر پا می شود تا غریبی و و غربت حضرت رقیه و زینب (س) که بانوان برای این ایام سنگ تمام می گذارند. عشق به اهل بیت علیهم السلام با یک صلوات پیدا کردن سخنران یا منبر برای آن‌هایی که می‌خواهند مراسم عزاداری بزرگی برگزار کنند کار دشواری است؛ برخی از متولیان مراسم عزاداری در محرم دیگر یا وقت خالی ندارند اما سایت های اینترنتی از مدتها پیش مملو از آگهی های مداحانی است که حاضر هستند حتی با یک صلوات هم مراسم عزاداری را برگزار کنند. بازارکار در این ایام پرشور و حال محرم ضمن آرزوی قبولی عزاداری ها، از همه فعالان و خادمان مکتب امام حسین (ع) التماس دعا دارد. گزارش: امیرعلی بینام