دستورالعمل صدور پروانه انتشار بازی

مقدمه: 

    به استناد قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مصوب سال 1365 مجلس شـورای اسـلامی و اساسـنامه بنیـاد ملـی بازی‌های رایانه‌ای، مصوب سال 1385 شورای عالی انقلاب فرهنگی و اصلاحیه  آن درتاریخ 17/8/1390 و مصوبات جلسات 665 و666 مورخ 22/04/1395 و 05/05/1395 شورای فرهنگ عمومی و در اجرای مصوبه مورخ 4/6/1397 شورای راهبری توسعه مدیریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، «دستورالعمل صدور پروانه انتشار بازی‌ رایانه‌ای» به شرح زیر برای اجرا ابلاغ می‌شود:

1.    تعاریف:

1.1.    بازی رایانه‌ای: برنامه رایانه‌ای که کارکرد آن‌ مبتنـی بر جـذّابیّت حاصل از قابلیـت عکس‌العمل نظام‌مند دیداری، شنیداری یا حرکتی به رفتار یک یا چند انسـان اسـت؛ اعم از آن که برای هر منظور، از قبیل تفریح، سرگرمی و آموزش تولید شده یا مـورد استفاده قرار گیرد. بازی‌های پیشانه‌ای، بازی‌های دستگاه‌های همراه( موبایل) و بازی‌های ویدئویی از اقسام بازی رایانه‌ای محسوب می‌شوند.

1.2.    پروانه انتشار: سندی است که به موجب آن اجازه انتشار یک بازی رایانه ای به گونه یا گونه های مشخص به اشخاص حقیقی یا حقوقی واجد شرایط توسط بنیاد ملی بازی های رایانه ای اعطا می شود.

1.3.    نشر و عرضه تجاری: کلیه فعالیت‌های نشر و عرضه بازی‌های رایانه‌ای با پرداخت ریالی اعم از دریافت مستقیم یا غیرمستقیم وجه از قبیل: پرداخت شتابی، سرویس ارزش افزوده، کیف پول مجازی، تبلیغات، حق اشتراک و غیره.

1.4.    نظام ارزیابی و رده بندی سِنّی بازی‌های رایانه‌ای: نظامی است که سـازوکار ارزیابی و اعطای رده مشخّص به یک بازی رایانـه‌ای را بر اسـاس مخـاطرات فرهنگـی، روحـی و روانی آن برای گروه‌های مختلف سِنّی تعیین می‌‎کند.

1.5.     ارزیابی و رده بندی سنی: رده¬ای است که اعطای آن به یک بازی رایانه¬ای نشان دهنده مناسب بودن بازی رایانه¬ای مزبور برای استفاده گروه سنی مشخص از نظر مخاطرات فرهنگی، روحی و روانی برای کاربران، بر اساس نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی-های رایانه¬ای است. صدور پروانه انتشار برای انواع بازی‌های رایانه‌‍‌ای منوط به ارزیابی و تخصیص رده بندی سنی است. 

1.6.    شورای رده بندی: شورای ارزیابی و رده بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای، شورایی است که به شرح مواد این دستور العمل در بنیاد ملی بازی‌‌های رایانه‌ای تشکیل می شود و در مورد تخصیص رده سِنّی به بازی‌های رایانه‌ای براساس نظام ارزیابی و رده‌بندی سِنّی بازی‌های رایانه‌ای مصوب جلسات 665 و666 مورخ 22/4/1395 و 5/5/1395 شورای فرهنگ عمومی و دستور العمل مربوط اتخاذ تصمیم می‌کند.

1.7.    بازی دستگاه های همراه (موبایل): بازی رایانه‌ای قابل اجرا در تلفن‌ها، رایانک‌ها و دستگاه های همراه هوشمند دستی.

1.8.    پدید‌آورنده: شخص یا اشخاص حقیقی که به تنهایی یا با مشارکت دیگر پدیدآورندگان برای تولید کننده یا به طور مستقل برای خویش، با استفاده از دانش، هنر یا مهارت خود بـازی رایانـه‌ای جدیـدی ایجـاد کرده‌اند.

1.9.    تولید بازی رایانه‌ای: به‌کارگیری پدیدآورنده یا پدیدآورندگان همراه با تـأمین امکانـات لازم برای ایجاد بازی رایانه‌ای جدید، توسعه، ارتقاء یا ویرایش بازی رایانه‌ای که قـبلاً ایجاد شده است.

1.10.    بازی ایرانی: بازی رایانه‌ای که از ابتدا توسط شخص ایرانی تولید شده باشد؛ صرف نظر از اینکه بخشی یا تمام آن در داخل یا خارج از ایران توسط متخصصین مختلف ایرانی یا خارجی پدید آورده شده باشد، به نحوی که حقوق بازی متعلق به تولیدکننده ایرانی بوده و برای اولین بار در ایران منتشر شود و قبلا نیز در هیچ کشور دیگری در دنیا منتشر نشده باشد؛ در غیر این صورت بازی رایانه ای، خارجی محسوب می‌شود.

1.11.    کارخواه بازی(Client): بخشی از بازی برخط اسـت که بـر روی دسـتگاه مـورد استفاده کاربر ذخیره می‌شود.

1.12.    کارساز بازی(Server): برنامه رایانـه‌ای اسـت که ارتبـاط آن بـا مرورگر دستگاه مورد استفاده یا کارخواه بازی ذخیره شـده بـر روی دسـتگاه مزبـور، در بسـتر شبکه، اجرای بازی برخط را ممکن می‌کند. 

1.13.    بازی بر بستر شبکه(برخط): بازی رایانه‌ای است که اجرای آن بدون اتصال دستگاه مـورد اسـتفاده بـه کارساز مربوط در بستر شبکه ممکن نیست؛ اعم از:

الف)- بازی‌های رایانه‌ای که فقـط شـامل برنامـه رایانـه‌ای کارسـاز هسـتند و بـا استفاده از اتصال مرورگر دستگاه‌ مورد استفاده کاربران، به کارساز مذکور اجرا می‌شوند.

ب)- بازی‌های رایانه‌ای که شامل برنامـه رایانـه‌ای کارسـاز- کـارخواه هستند و اجرای آنها علاوه بر اتصال دستگاه مورد استفاده کاربر به کارساز ، نیاز به ذخیره کارخواه بر روی دستگاه مذکور نیز دارد. 

1.14.    امکانات‌ برخط بازی رایانه‌ای: امکاناتی که از طریق رابط کاربری بازی رایانـه‌ای و فقـط درصورت ارتباط دستگاه مورد استفاده با کارساز مربوط در بسـتر شـبکه، قابـل استفاده برای کاربران است. از قبیل قابلیّت‌ها یا ابزارهای جدیـد کـه بـه رایگـان یـا در مقابل اخذ وجه مستقیم یا غیر مستقیم به بازی رایانه‌ای اضافه می‌شود یا فراهم شـدن امکان رقابت یا هر شکل تعامل کاربران بازی رایانه‌ای با یکدیگر؛

1.15.    کارساز امکانات برخط بازی رایانه‌ای: برنامه رایانه‌ای است که استفاده از امکانـات‌ بـرخط بـازی رایانـه‌ای، منـوط بـه ارتبـاط بـازی رایانه‌ای با آن، در بستر شبکه است.

1.16.    پیشانه: دستگاهی است که کاربرد اصلی آن، تعامل با بازی رایانه‌ای است؛ اعم از آن‌که بازی رایانه‌ای در همان دستگاه اجرا شود یا پیشانه به دستگاه دیگری متصل شود که بازی رایانه‌ای در آن اجرا می‌شود. 

1.17.    دستگاه پیشانه‌ای اتاقکی: دستگاهی  است که  امکان تعامل یک یا چنـد انسـان با  یک یا چند بازی رایانه‌ای درون خود را صرفا از طریق پیشانه دارای اتاقک، جایگاه یا ابزار اتصال برای کاربر  فراهم می کند؛ مانند دستگاه ها و پیشانه های نصب شده در شهربازی ها و پارک‌ها.

1.18.    مجوز فعالیت نشر بازی‌های رایانه‌ای: سندی است که به موجب آن به اشخاص حقوقی وفق دستورالعمل صدور مجوز فعالیت نشر بازی‌های رایانه ای اجازه فعالیت در زمینه نشر بازی های رایانه ای توسط بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای اعطا می شود.

1.19.    ناشر: دارنده مجوز فعالیت نشر بازی‌های رایانه‌ای از بنیاد ملی بازی های رایانه ای برابر دستورالعمل مصوب مربوط.

1.20.    سامانه: منظور "سامانه ملی بازی های رایانه ای" به نشانی "portal.ircg.ir" است.

1.21.    بنیاد: بنیاد ملی بازی های رایانه ای.

2.    شرایط لازم: 

پدیدآورندگان یا تولیدکنندگان ایرانی در بازی‌های رایانه ای که خود پدیدآورده یا تولید کرده اند و ناشران بازی های رایانه ای با رعایت حقوق بازی‌های رایانه ای و همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی در بازی‌های رایانه ای پیشانه ای اتاقکی می‌توانند با توجه به مدارک و فرایندهای تعریف شده در مواد آتی این دستورالعمل  و پس از ارزیابی و تخصیص رده بندی سنی، پروانه انتشار دریافت کنند.

3.    مدارک لازم: 

3.1.    برای صدور پروانه انتشار بازی های رایانه¬ای پیشانه¬ای اتاقکی: 

3.1.1.    حسب مورد ارائه مجوزها یا تاییدیه‌های مرتبط؛

3.1.2.    کارت ملی برای اشخاص حقیقی یا مدارک ثبتی و کارت ملی مدیرعامل برای اشخاص حقوقی؛

3.1.3.    مدارک تعلق بازی های رایانه¬ای پیشانه¬ای اتاقکی ایرانی به درخواست کننده آن یا مدارک واردات قانونی برای بازی های رایانه¬ای پیشانه¬ای اتاقکی خارجی.

3.2.    برای صدور پروانه انتشار سایر بازی‌های رایانه¬ای:

3.2.1.    حسب مورد مدارک فعالیت تولید کننده یا کارت ملی پدیدآورنده ایرانی و تکمیل تعهدنامه اصالت و تعلق اثر به درخواست کننده و مدارک مالکیت ناشر بر حقوق مادی بازی ایرانی؛ و مدارک مالکیت ناشر بر حقوق مادی بازی رایانه ای خارجی مورد درخواست یا وکالت یا نمایندگی قانونی از ناشر یا تولیدکننده (مالک حقوق بازی رایانه‌ای) خارجی (صرفا برای انتشار بازی خارجی که نشر و عرضه تجاری می شود یا در ایران سرویس دهی می گردد)؛

3.2.2.    حسب مورد طرح پیشنهادی بسته‌بندی یا نقشک بازی رایانه¬ای؛

3.2.3.    حسب مورد ارائه نسخه قابل اجرا یا فراهم کردن دسترسی به بازی رایانه‌ای.

4.    فرایند صدور پروانه انتشار: 

4.1.    کلیه بازی‌های رایانه ای (به جز بازی پیشانه ای اتاقکی)

4.1.1.    ورود به سامانه و تکمیل فرم ها و بارگذاری مدارک لازم موضوع بند 3 این دستور العمل؛

4.1.2.    بررسی بازی رایانه ای و حسب مورد اعلام مشکلات محتوایی و نواقص به درخواست کننده؛ 

4.1.3.     ارزیابی و رده بندی سنی بازی رایانه ای؛

4.1.4.    صدور پروانه انتشار.

تبصره1- بازی دستگاه‌های همراه(موبایل) که از طریق عرضه ‌کنندگان مجازی (مارکت ها) منتشر می شود و بنیاد دسترسی لازم برای بررسی آن بازی‌ در سامانه عرضه کننده را دارد، مراحل فوق از طریق سامانه عرضه کننده صورت می پذیرد.

4.2.    برای بازی های پیشانه ای اتاقکی

4.2.1.    ورود به سامانه و تکمیل فرم ها و بارگذاری مدارک لازم موضوع بند 3 این دستور العمل؛

4.2.2.    بررسی و  حسب مورد ارزیابی و رده بندی اولیه سنی بازی رایانه‌ای یا اعلام مشکلات محتوایی و نواقص به درخواست‌کننده؛

4.2.3.    صدور موافقتنامه اولیه برای ترخیص بازی پیشانه ای اتاقکی از گمرک؛ 

4.2.4.    ارزیابی و رده بندی نهایی سنی بازی رایانه ای در محل نصب؛ 

4.2.5.    صدور پروانه انتشار .

تبصره2- زمان تقریبی انجام کلیه فرایندهای فوق در صورت تکمیل بودن مدارک حداکثر  7 روز کاری است و در صورت رد تخصیص یا تخصیص رده بندی مشخص به یک بازی رایانه ای، متقاضی می تواند ظرف مدت 10 روز اعتراض خود را به عدم تخصیص رده بندی یا سطح بندی آن با ذکر دلایل و مستندات در سامانه ثبت و به بنیاد اعلام کند. اعتراض درخواست‌کننده در اولین جلسه شورای رده بندی مطرح می شود و هرگونه تغییر یا اصلاح رده بندی مستلزم کسب پنج رأی از اعضای شورای رده¬بندی است.

5.    مرجع صدور مجوز: 

پس از ارزیابی و رده بندی سنی بازی رایانه ای در شورای رده بندی، بنیاد با رعایت مقررات این دستورالعمل پروانه انتشار صادر می‌کند. 

6.    سایر مقررات: 

6.1.     مدت پروانه‌های صادره برای بازی های مرقوم در قسمت 4.1 بند 4 ین دستور العمل (کلیه بازی های رایانه ای غیر از پیشانه ای اتاقکی)  یک سال از تاریخ صدور آن است و مدت پروانه های صادره برای بازی های مرقوم در قسمت 4.2 بند 4(اتاقکی پیشانه‌ای) مادام که تخلف یا تخلفاتی از سوی دارنده پروانه مطابق مقررات احراز نگردد، معتبر است.

6.2.     مسئولیت رعایت حقوق اشخاص در بازی های رایانه ای از جمله مباحث فنی و امنیتی و حقوق مالکیت و غیره برعهده دارنده پروانه انتشار است.

6.3.    در بازی‌های رایانه ای ایرانی صدور پروانه انتشار منوط به فارسی بودن اسم، عنوان و زبان بازی رایانه‌ای است، صرف نظر از اینکه از سایر زبان‌ها نیز استفاده شده باشد.

6.4.    شورای رده‌بندی برای اتخاذ تصمیم در مورد تخصیص رده سِنّی به بازی‌ رایانه‌ای بر اساس نظام ارزیابی و رده بندی سِنّی بازی‌های رایانه‌ای متشکل از اعضای زیر در بنیاد تشکیل می‌شود:

6.4.1.    مدیرعامل بنیاد؛ (رییس شورا)؛

6.4.2.    معاون نظارت و ارزشیابی بنیاد؛ (نایب رییس شورا)؛

6.4.3.    مدیر واحد ارزیابی و رده بندی سِنّی بازی‌های رایانه‌ای بنیاد؛

6.4.4.     نماینده مطلع در حوزه بازی های رایانـه‌ای به پیشـنهاد مـدیرعامل کـانون پـرورش فکـری کودکان و نوجوانان؛

6.4.5.    نماینده مطلع در حوزه بازی های رایانـه‌ای، به پیشنهاد رییس سازمان تبلیغات اسلامی؛ 

6.4.6.    نماینده مرکز ملی فضای مجازی، به پیشنهاد رییس مرکز؛

6.4.7.    یک نفر دارنده دانشنامه دکتری روانشناسی به انتخاب مدیر عامل بنیاد.

تبصره- آیین‌نامه داخلی شورای رده‌بندی از جملـه نحوه تشکیل دبیرخانه، برگزاری جلسات شورای رده بندی، حـد نصـاب رسمیت جلسات، اعتبار مصوبات، ترکیب کمیسیون‌های تخصصی شورا و حدود وظایف و اختیارات آن‌ها در اولین جلسه شورا به تصویب خواهد رسید. شورای رده‌بندی بازی رایانه‌ای می‌تواند اتخاذ تصـمیم در مـورد تخصـیص رده سِنّی بـه برخی بازی‌های رایانه‌ای را به کمیسیون‌های تخصصی خود واگذار کند. 

6.5.    دریافت پروانه انتشار نافی مسئولیّت‌های قانونی دارنده آن و سایر اشخاصی که در فرایند نشر، تولید و ویرایش بازی‌های رایانه ای دخالت دارند، نیست.

6.6.    به روزرسانی بازی‌ رایانه‌ای  به نحوی که موجب تغییر رده‌بندی سنی آن شود یا آن را دارای امکان پرداخت ریالی کند، منوط به اخذ مجدد پروانه انتشار است. همچنین بدیهی است بروزرسانی بازی رایانه‌ای به نحوی که واجد محتوای مجرمانه یا خلاف مقررات شود، ممنوع است.

6.7.     ناشران بر بستر شبکه(برخط) در زمان دریافت پروانه انتشار بازی رایانه‌ای خارجی باید امکانات بر خط بازی رایانه‌ای و درگاه¬های پرداخت و سامانه‌های نشر و عرضه تجاری بازی رایانه‌ای خود را به بنیاد اعلام کنند و در صورتی که پس از دریافت پروانه امکانات، درگاه‌ها یا سامانه‌های جدیدی برای نشر و عرضه تجاری بازی رایانه ای مورد استفاده قرار گرفت، بلافاصله بنیاد را از موضوع مطلع کنند.

6.8.     بسته‌بندی و یا نقشک(آیکن) بازی رایانه‌ای باید فاقد هرگونه محتوای آسیب رسان و یا مجرمانه باشد. بسته بندی بازی‌های رایانه‌ای باید دارای نشان و علائم نظام ارزیابی و رده بندی سنی، نام و عنوان دقیق بازی رایانه ای به زبان فارسی و لاتین و نوع کنسول یا دستگاه قابل اجرای (پلتفرم )آن (بدون هرگونه دخل و تصرف)، نام ناشر ایرانی و مشخصات فنی بازی رایانه‌ای باشد.

7.    در موارد سکوت، ابهام، اجمال یا نقص این دستور العمل، قوانین و مقررات عمومی در خصوص فعالیت‌های فرهنگی ملاک عمل است. با متخلفان برابر دستور العمل‌های نظارت و بازرسی و رسیدگی به تخلفات مصوب هیئت مدیره بنیاد ملی بازی های رایانه ای و مقررات موضوعه از جمله "قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت های غیر مجاز می نمایند" و بند "ز" فهرست کارگروه (کمیته) تعیین مصادیق مجرمانه دادستانی کل کشور برخورد می‌شود.

8.    بنياد مكلف است فهرست مجوزهاي صادر شده بر اساس اين دستور العمل را از طريق سامانه به اطلاع عموم برساند.

9.    این دستور العمل در (9) بند در تاریخ 1398/10/10 به تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید و لازم الاجراست و از این پس مقررات، دستورالعمل‌ها و شیوه نامه‌های قبلی مرتبط با موضوع این دستورالعمل از جمله مقرراتی که در ضوابط تولید و توزیع بازی‌های رایانه‌ای مصوب 27/7/1395 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این خصوص آمده است، ملغی می گردد و صدور مجوز فعالیت نشر بازی‌های رایانه ای مطابق دستورالعمل حاضر انجام می شود.  ملغی است و صرفا صدور پروانه انتشار بازی‌های رایانه ای مطابق دستورالعمل حاضر انجام می شود.  بدیهی است هرگونه تغییر مفاد این دستورالعمل منوط به طی فرایند فنی و حقوقی لازم از مبادی قانونی ذی‌ربط (دفتر نوسازی و تحول اداری و دفتر حقوقی وزارت و بنیاد) و با تایید شورای راهبری توسعه مدیریت این وزارتخانه خواهد بود.

اطلاعات بیشتر در سایت: https://portal.ircg.ir/home/enteshar_instruction