کارآفرین باید طرح قابل تجاری‌سازی زودبازده و عملیاتی داشته باشد

کارآفرینی، ارزش‌آفرینی برای ایجاد یک کسب و کار است که در آن، نقش ایده‌پردازی و ارائه راهکاری نو و خلاقانه بسیار مهم تلقی می‌شود. از این‌رو برای سازگاری با چالش‌های زندگی حرفه‌ای و ورود به بازار کسب و کار باید طرح‌های کارآفرینانه دنبال شود.
کارآفرینان می‌توانند با ایده‌های کارآفرینی یک کسب و کار واقعی بسازند که حول محور آن، زمینه اشتغال چند نفر هم به‌وجود آید. این امر ضمن اینکه به توان تولیدی و اقتصادی کشور کمک می‌کند، پلی برای رفع معضل بیکاری نیز محسوب می‌شود. از این رو، ایسنا بر آن شد تا گفتگو‌هایی با کارآفرینان همدانی داشته باشد تا علاوه بر شنیدن پستی و بلندی‌های راه رسیدن به کارآفرینی، تجربه‌های آن‌ها را به جوانانی که قصد ورود به بازار کار را دارند، منتقل کند.

در ادامه، با مدیرعامل یک شرکت فعال در زمینه تولید و فرآوری دارو‌های گیاهی و فراورده‌های طب سنتی ایرانی، آرایشی و بهداشتی گیاهی و از واحد‌های فناور تولیدی مستقر در مرکز رشد و سلامت دانشگاه علوم پزشکی و پارک علم و فناوری همدان که باعث اشتغال ۱۸ نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم شده است، صحبت کرده‌ایم.

مصطفی چراغی در گفتگو با خبرنگار ایسنا درباره تحصیلات و فعالیت‌های اجرایی خود، اظهار کرد: من کارشناس منابع طبیعی و گیاهان دارویی‌ام و اکنون به‌عنوان مدیرعامل یک شرکت فعالیت می‌کنم که تحقیق و بررسی مطالعات پژوهشی و آزمایش‌ها درباره تهیه چند مکمل از فرآورده‌های زنبور عسل مانند بره‌موم یا پروپولیس propolis و چند ترکیب فرآورده گیاهی از جلبک اسپیرولینا از فعالیت‌های این شرکت است. در راستای طرح پیوند دانشگاه و صنعت نیز این شرکت در چند طرح پژوهشی و آزمایشگاهی در زمینه مطالعات ماده موثر گیاهان دارویی در ترکیب دارو‌های مورد تحقیق، با دانشگاه بوعلی همدان در ارتباط بوده است.

وی درباره جلبک اسپرولینا با بیان اینکه این جلبک حاوی رنگدانه آبی فیکوسیانین و فیکواریترین است که ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی و خواص فلوئورسنت آن اثبات شده است، گفت: این رنگدانه‌ها به‌طور گسترده در کشور‌های مختلف به‌عنوان رنگ آبی طبیعی برای صنایع غذایی، دارویی و آرایشی و بهداشتی به کار می‌رود.

او ادامه داد: اسپیرولینا، سیانوباکتر چند سلولی است که به‌عنوان یک جلبک سبز - آبی خانواده Oscillatoraceae شناخته می‌شود و Spirulina maxima و Spirulina platensis دو گونه شناخته‌شده این ریز جلبک هستند. در واقع، بسیاری از ترکیبات ریزجلبک‌ها از جمله پروتئین‌ها، لیپیدها، گلیکوزیدها، اسید‌های آمینه و ترکیبات فنولی در صنعت آرایشی - بهداشتی به‌عنوان ضدآفتاب، آنتی‌اکسیدان، مواد نگهدارنده طبیعی، آنتی باکتری، مرطوب‌کننده و آبرسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. محققـان دریافتنـد کـه عـصاره‌هـای ریزجلبـک یـا ترکیبات زیـست فعـال مـشتق‌شـده از آنهـا، پتانـسیل زیادی برای تبدیل شدن به محـصولات جدیـد بـر پایـه زیـستی ماننـد لـوازم آرایـشی، دارویی، و مواد غـذایی دارند.

این کارشناس منابع طبیعی و گیاهان دارویی اظهار کرد: متابولیت‌های ارزشمند ریزجلبک‌ها در تولید بـسیاری از محـصولات آرایـشی بهداشـتی کاربرد عمده‌ای دارند، چون زیست توده جلبک اسپیرولینا حاوی رنگدانه‌ها، پروتئین‌ها، اسـید‌های چـرب ضروری، پلی ساکاریدها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است که همه در تهیـه مـواد طبیعـی به‌عنوان غذا و در لوازم آرایشی استفاده می‌شوند.

او افزود: ایـن متابولیـت‌هـای ثانویـه بـا اثر‌های ضد لک و ضد میکروبی، ضد پیری، ضد آفتاب و سـفیدکننده پوسـت مـی‌تواننـد پوسـت را ترمیم کنند و از پوست در برابر آسیب اشعه فرابنفش محافظت و از التهاب پوست بدن جلوگیری کنند.

چراغی ادامه داد: ریزجلبک‌ها را که سازگار با محیط زیست هستند و نسبت به محصولات شیمیایی ایمن‌تر و بی‌ضررترند، می‌توان جایگزین محصولات آرایـشی و بهداشتی دارای ترکیبات شیمیایی کرد. این موضوع در بـسیاری از مـوارد در محـصولات آرایـشی سراسر جهان آزمایش شده است. با این حال، مطالعات بسیار کمی درباره کاربرد‌های آرایـشی اثر‌های ریزجلبک‌ها و محصولات غذایی مشتق‌شده از آنهـا در مطالعـات مختلـف تغذیـه‌ای وجود دارد که نیازمند مطالعه و آزمایش عملی بیشتر است.

وی بیان کرد: یکی از مشکلات طب جدید با وجود امتیاز‌های ظاهری نسبت به طب سنتی، مصرف روزافزون دارو‌های شیمیایی است که روز به روز شکل حادتری به خود می‌گیرد. در این میان، گسترش روزافزون مقاومت‌های آنتی‌بیوتیکی یکی از معضلاتی است که جامعه بهداشت جهانی با آن سر و کار دارد. به این دلیل، ضرورت تحقیق درباره معرفی عوامل ضد میکروبی جدید با منشأ طبیعی به شدت احساس می‌شود تا هم از مقاومت‌های آنتی‌بیوتیکی کاسته شود و هم عوارض ناخواسته عوامل شیمیایی حذف شود.

این پژوهشگر و کارآفرین با بیان اینکه محصولات زنبور عسل از موادی مانند پروپولیس، گرده زنبور و ژل رویال تشکیل شده که مدت‌هاست به‌دلیل خاصیت دارویی و تقویت‌کننده سلامتی شناخته شده‌اند، اظهار کرد: اثر‌های گسترده بیولوژیکی این مواد از دوران باستان شناخته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. محصولات زنبور عسل منبع بالقوه آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی مانند فلاونوئیدها، اسید‌های فنولیک یا ترپنوئید‌ها هستند و اکنون درباره مواد طبیعی قادر به خنثی کردن اثر‌های استرس اکسیداتیو در پاتوژنز بیماری‌های بیشماری مانند اختلالات عصبی، سرطان، دیابت و آترواسکلروز هستند.

چراغی افزود: بره موم یکی از محصولات شش‌گانه زنبور عسل است که ترکیبات اصلی آن رزین و موم است که زنبوران عسل از صمغ درختان جمع‌آوری می‌کنند و این ماده را به کندوی خود می‌برند و در آنجا فرآورده‌های دیگری به‌ویژه موم را به آن اضافه می‌کنند و کل آن به ماده‌ای تبدیل می‌شود که آن را تحت نام بره‌موم می‌شناسند. زنبور عسل بره‌موم را برای پوشاندن درز کندو و ضد عفونی کردن مکان تخم‌گذاری ملکه استفاده می‌کند.

وی ادامه داد: فکر استفاده از بره‌موم زمانی آغاز شد که بهره‌گیری از دارو‌های طبیعی به‌شکل تصاعدی افزایش یافت و این تا اندازه‌ای به‌خاطر اوج‌گیری گرایش به راه‌های طبیعی تندرست ماندن و مبارزه با بیماری‌ها بود. علاوه بر این، افزایش نگرانی از عوارض جانبی دارو‌های شیمیایی به‌ویژه تجویز بیش از اندازه آنتی‌بیوتیک‌ها توسط مردم که اکنون به‌عنوان یکی از مشکلات چشمگیر پزشکی مدرن مبتنی بر دارو به‌شمار می‌رود.

این کارشناس منابع طبیعی و گیاهان دارویی با بیان اینکه بره‌موم یکی از مهم‌ترین فرآورده‌های فرعی زنبور عسل بود که به واسطه خواص ضد میکروبی، آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌ویروسی بالا، پتانسیل جایگزینی دارد، گفت: فعالیت‌های بیولوژیکی سودمند بره‌موم بسته به کیفیت، نوع فرآوری و منطقه جغرافیایی آن بوده که رنگ و ترکیبات شیمیایی بره‌موم گرفته‌شده از مناطق جغرافیایی مختلف بسته به منشأ گیاهی و گونه زنبور عسل و فصل متفاوت است و این تنوع ترکیبات شیمیایی باعث می‌شود فعالیت‌های بیولوژیکی بره‌موم متنوع شود.

وی درباره نحوه ساخت و سنتز کپسول بره‌موم، اظهار کرد: روش عصاره‌گیری بره‌موم کمی دشوار و پیچیده است؛ ابتدا بره‌موم به روشی خاص و نوآورانه که تمام ماده موثر آن به‌طور کامل حفظ شود، پاکسازی و عصاره‌گیری اولیه می‌شود و با تکنولوژی نوآورانه خشک و به‌صورت پودر خشک درمی‌آید که در کسپول با دز ۵۰۰ میلی‌گرم پر و آماده می‌شود.

این کارشناس ادامه داد: اکنون در کشور، عصاره بره‌موم با پایه آبی وجود ندارد که بعد از گذشت یک ماه سالم مانده باشد، چون الکل یا نگهدارنده ندارد و در مدت کوتاهی خراب می‌شود و کپک می‌زند؛ در روش ما برای عصاره‌گیری و تولید این محصول، ابتدا بره‌موم به روشی خاص و نوآورانه که تمام ماده موثره آن حفظ شود، پاکسازی و عصاره‌گیری اولیه می‌شود و دوباره با روش دیگر، عصاره آبی تهیه می‌شود که بازده بسیار بالا و با کیفیت تولید می‌شود. در این محلول، از عصاره یک گیاه به‌عنوان نگهدارنده با پایداری بلند مدت استفاده شده است که بر حفظ کیفیت ماده موثر بره‌موم و خاصیت درمانی آن می‌افزاید.

چراغی با بیان اینکه به‌طور کلی ترکیبات دارای ویژگی فنولیک که متعلق به موادی هستند که توانایی مهار رادیکال‌های آزاد را دارند، عمدتا مسؤول ظرفیت آنتی‌اکسیدانی محصولات زنبور عسل هستند و آن‌ها از دو گروه اصلی ترکیبات فلاونوئید‌ها و اسید‌های فنولیک تشکیل شده‌اند، اضافه کرد: نقش مهم ترکیبات فنلی در فعالیت‌های بیولوژیک بره‌موم بخصوص فعالیت‌های ضد میکروبی، آنتی‌اکسیدانی و ضد ویروسی آن غیرقابل چشم‌پوشی است و در مطالعات متعددی به آن اشاره شده است و بین فعالیت ضد باکتریایی نمونه‌های بره‌موم با محتوای فنلی و فلاونوئیدی آن‌ها ارتباط مستقیم دیده می‌شود.

وی بیان کرد: علاقه به استفاده از محصولات زنبور عسل به‌عنوان عوامل درمانی در سرطان‌ها، بیماری‌های عصبی، قلبی و عروقی، دستگاه گوارش رفع میکروب معده (هلیکوباکتر)، درمان زخم‌های گوارشی سوختگی‌ها و زخم‌های سطح بدن، کمک به رفع رینیت آلرژی و سینوزیت دارای ایفای نقش آنتی‌بیوتیکی برای رفع عفونت در بدن، رفع انواع تبخال (هرپس سیمپلکس ۱و۲) و. همچنان رو به رشد است.

چراغی با بیان اینکه شرکت ما به‌صورت مستقیم برای سه و به‌صورت غیرمستقیم برای ۱۰ تا ۱۵ نفر اشتغالزایی داشته است، گفت: کارآفرینی صرفاً تحقیق و مطالعه آماری و طرح ایده تنها نیست. کارآفرین در مرحله اول باید ایده و طرح قابلیت تجاری‌سازی زودبازده و عملیاتی داشته و از حوزه کمالگرایی نگرش نداشته باشد که مصداق بی‌پرده آن، ایجاد یک محصول کاربردی برای ارائه به بازار با هدف و خدمت به جامعه در حوزه سلامت و درمان و انتفاع مالی است.

وی اضافه کرد: توصیه ما به دانشجویان این است که قبل از اینکه ایده یا طرحی را در سر بپرورانند و برای عملی کردن آن اقدام کنند، باید تحقیق و بررسی بازار نهایی و همچنین برآورد نیاز و تقاضا در جامعه و در نهایت، جذب سرمایه را به‌صورت جدی در نظر گیرند.

نرگس باستان