آینده دامداری در ایران

صنعت دامداری در تامین مواد غذایی جامعه از جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار است. گوسفند به عنوان یک حیوان اهلی بسیار مهم، از گذشته تا به امروز مورد توجه بوده و پرورش و نگهداری از گوسفند برای تامین مهمترین نیاز‌های زنجیره غذایی انسان مانند لبنیات و گوشت قرمز به یک شغل پردرآمد تبدیل شده است. در گذشته نگهداری از دام‌ها با استفاده از روش‌های سنتی انجام می‌شد، اما با گسترش جمعیت، پیشرفته شدن و کمبود مواد غذایی برای تغذیه دام باعث شده که روش‌های صنعتی و مدرن جای خود را به روش‌های سنتی بدهند. در سال‌های اخیر به دلایل مختلف از جمله تحریم‌های اقتصادی، عدم بارش برف و باران و تصمیمات غیرکارشناسی پرورش دام در ایران را با بحران مواجه کرده و دامداری صنعتی با چالش‌های زیادی روبرو شده‌اند و از دیدگاه آن‌ها دامپروری دیگر شغلی نیست که صرفه اقتصادی داشته باشد.

در این مقاله قصد داریم درباره چالش‌ها و مشکلات مربوط به دامداری در ایران صحبت کنیم.

در دامداری صنعتی با استفاده از پیشرفت‌های علم و تکنولوژی کار نگهداری از گوسفند‌ها با استفاده از روش‌هایی کاملا علمی و اصولی راحت‌تر شده است. به طوری که دام‌ها با وزن بیشتری پرورش می‌یابند تا نیاز جامعه به گوشت و لبنیات تامین شود. تعداد دام‌ها در این نوع دامپروری بسیار زیاد است و گوسفندان به صورت متمرکز در یک مکان نگهداری می‌شوند. چیزی که در دامپروری حرف اول را می‌زند، رعایت بهداشت است، زیرا کوچک‌ترین غفلتی ممکن است خسارات بسیار زیادی به دامداران وارد کند و دام‌ها با ابتلا به بیماری‌های مختلف جان خود را از دست بدهند. علاوه بر رعایت اصول بهداشتی، تغذیه دام نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. البته به این نکته هم توجه داشته باشید که ریسک دامداری صنعتی به مراتب از نوع سنتی بیشتر است. زیرا هزینه‌های نگهداری از دام با روش‌های سنتی بسیار کمتر است و دیگر نیازی به خرید تجهیزات و ابزار پیشرفته و گران‌قیمت وجود ندارد. در ادامه در مورد تفاوت‌های روش‌های صنعتی و سنتی نگهداری از دام صحبت می‌کنیم.

دامداری صنعتی به دلیل استفاده از تجهیزات و ابزار پرورش دام، در نظر گرفتن مکان برای نگهداری و تامین علوفه مورد نیاز دام‌ها هزینه‌های بیشتری را در بر دارد. در روش سنتی دیگر نیازی به خرید علوفه نیست و دام‌ها از طریق چریدن در مراتع تغذیه می‌شوند و ریسک سرمایه‌گذاری وجود ندارد.

به دلیل نگهداری متمرکز از دام‌ها در روش صنعتی و نیاز جدی به رعایت اصول بهداشتی و آگاهی به دانش و فنون مورد نیاز احتمال آسیب رسیدن به دام‌ها کمتر است. سود حاصل از فروش گوشت و شیر دام‌هایی که به روش صنعتی پرورش داده می‌شوند بسیار بیشتر خواهد بود. به عنوان مثال شیر یک دام که با روش صنعتی پرورش یافته تقریبا روزانه هشت لیتر و در روش سنتی روزانه دو لیتر می‌باشد. یکی از بهترین روش‌ها برای پروار کردن نژاد‌های برتر استفاده از اصلاح نژاد است؛ به طوری که با کمک قوچ‌های برتر دام‌هایی به وجود می‌آیند که میزان شیردهی و تولید گوشت در آن‌ها بیشتر است. پرورش دام با روش‌های صنعتی هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌کند و دام‌ها از طریق علوفه آماده تغذیه می‌شود.

بسیاری از مردم ایران به دلیل رسم و رسوم خاصی که دارند، نسبت به خرید گوسفند زنده از دامداری اقدام می‌کنند. این افراد هنگام خرید باید به چند نکته مهم توجه داشته باشند تا گوسفندی که انتخاب می‌کنند گوشت سالمی داشته باشد. یک گوسفند زنده سالم چشم‌های شفافی دارد، مدام در حال نشخوار کردن است، دهان و بینی‌اش ترشح ندارد و پشم‌هایش به سادگی از پوستش جدا نمی‌شود. پس از ذبح این حیوان نیز باید توجه داشته باشید جگرش، رنگی یکدست و شفاف داشته باشد. برای پی بردن به میزان چاقی گوسفند نیز می‌توان به مهره‌های پشت آن توجه کرد. هر چه میزان برجستگی مهره‌ها بیشتر باشد، گوسفند لاغر است. مهمترین عوامل تاثیرگذار در قیمت گوسفنده زنده عرضه شده در دامداری‌ها وزن و نژاد گوسفند می‌باشد. نژاد‌های پرگوشت معمولا با قیمت بالاتری به فروش می‌رسند.

نگهداری گوسفند

با توجه به این که صنعت دامداری به صنعت کشاورزی وابستگی زیادی دارد و خوراک دام‌ها مهمترین بخش از هزینه‌های تولید را در بر می‌گیرد، متاسفانه کشور ما علی‌رغم پتانسیل‌های موجود در بخش نیرو‌های متخصص و زمین‌های کشاورزی، در حوزه تولید محصولات کشاورزی عملکرد موفقیت‌آمیزی نداشته است و تامین نهاده‌های کشاورزی بیشتر از طریق واردات صورت می‌گیرد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که میلیون‌ها دلار بودجه برای واردات گندم، لوبیای سویا و ... صرف شده است. یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در افزایش هزینه‌های تولید در دامداری هزینه‌های بالای حمل و نقل می‌باشد. گران بودن هزینه‌های حمل و نقل و تامین علوفه مسئله‌ای است که به عنوان یک چالش در بخش تولید دام معرفی می‌شود و فقط با مدیریت اصولی می‌توان میزان این هزینه‌ها را تا حدودی کاهش داد.

صنعت دامداری علاوه بر اینکه به کشاورزی وابستگی شدیدی دارد، به صنعت تولید مواد لبنی که از شیر دام تولید می‌شود نیز وابسته است. شرایط کنونی به گونه‌ای پیش می‌رود که میزان عرضه شیر از میزان تقاضای آن بیشتر است. به همین دلیل قیمت شیر به میزان بسیار زیادی کاهش یافته است. البته بالا بودن قیمت فرآورده‌های لبنی مانند ماست، خامه، کره و ... نیز در ایجاد این چالش موثر بوده است و سرانه مصرف شیر و لبنیات را به حد زیادی کاهش داده است و مردم دیگر توانایی خرید محصولات لبنی را ندارند.

با توجه به این که دولت سیاست‌های خود را بر اساس تنظیم بازار و با هدف رعایت حقوق مصرف‌کنندگان تنظیم می‌کند، قیمت گوشت و شیر و سایر مواد غذایی را پایین نگه می‌دارد؛ بنابراین صنعت دامپروری در طول مدت طولانی ضرر‌های زیادی را متحمل می‌شود. برای بهبود شرایط اقتصادی باید روابط متقابل بین صنعت دامپروری، کشاورزی و تولید لبنیات به خوبی حفظ شود، زیرا هر یک از این صنایع برای بقای صنعت دیگر ضروری می‌باشند و منافع هر سه صنعت به نوعی به یکدیگر وابسته است. مشکلی که وجود دارد این است که عملکرد بانک‌ها و موسسات مالی در تامین بودجه و پرداخت وام به دامداران بسیار ضعیف بوده است و هیچ حمایتی از این قشر نمی‌شود.

ضعیف بودن مدیریت اقتصادی واحد‌ها یکی دیگر از چالش‌های موجود در حوزه دامداری به شمار می‌رود. حرفه پرورش دام از سال‌ها پیش به عنوان یک شغل سنتی شناخته شده است و باید به سمت صنعتی شدن پیش برود تا با رعایت چهارچوب‌های خاص به سودآوری بیشتری دست پیدا کند. برای رشد در صنعت دامداری باید مدیریت اقتصادی صحیح هزنیه‌های اضافی را کاهش داد.

صنعت گاوداری

در دو سال گذشته دامداری در ایران چالش‌های بسیار زیادی را به همراه داشته است و مشکلاتی مانند خشکسالی، کاهش مراتع و وجود رانت و فساد در این حوزه باعث شده که نهاده‌های دامی به میزان زیادی گران شوند. دولت نیز برای تنظیم بازار صادرات را ممنوع کرده و با قیمت‌گذاری‌های نادرست خود فشار بسیار زیادی به فعالان این صنعت وارد کرده است. بسیاری از دامداران برای تامین نیاز‌های غذایی و نهاده‌های دامی مجبورند که وام بگیرند یا پول قرض کنند. با توجه به گرانی بیش از حد نهاده‌های دامی دامداران توانایی تامین این نهاده‌ها را ندارند و در بسیاری از مواقع مجبورند که تعداد زیادی از دام‌های آبستن و مولد را به صورت کشتار دسته جمعی از بین ببرند.

دولت برای شیر خامی که توسط دامداران تولید می‌شود، قیمت دستوری تعیین می‌نماید، اما با گرانی شدید نهاده‌های دامی هیچ اقدام مدیریتی در این راستا انجام نمی‌دهد و با سرکوب قیمت تولید، یارانه‌های مصرف‌کنندگان را از جیب دامداران برمی‌دارد. وقتی صادرات محصولات کشاورزی به صورت یک شبه توسط دولت ممنوع می‌شود، نتیجه‌ای جز از دست رفتن بازار‌های جهانی و خسارات بیشتر ندارد. دولت باید از سرکوب قیمت‌ها و قیمت‌گذاری دستوری دست بردارد تا نیاز بازار تنظیم شود تا مشکل گرانی نهاده‌های دامی حل شود.

بعضی از مسئولان بحران‌های موجود در دامداری را به خشکسالی ربط می‌دهند. این در حالی است که عدم مدیریت آن‌ها درباره احیای مراتع است که مسئله خشکسالی تاثیر منفی خود را در صنعت دامپروری بروز داده است. وقتی اقدامات لازم در جهت احیای مراتع انجام شود، مراتع کشور روز به روز فقیر نخواهند شد. یکی از اقداماتی که دولت می‌تواند برای برطرف کردن چالش‌های دامداری انجام دهد این است که برای خرید محصولات پروتئینی حاصل از پرورش گوسفند و دام مانند گوشت و لبنیات قیمت خرید تضمینی تعیین کند و با مواجه شدن بازار به مازاد تولید این محصولات دولت آن‌ها را از دامداران خریداری کند و به صورت رایگان بین مردم توزیع نماید.

فروش گوسفند

برای خرید آنلاین گوسفند زنده با قیمت مناسب می‌توانید به سایت مجموعه بازار گوسفند با آدرس اینترنتی https://bazargosfand.com مراجعه کنید. این مجموعه فعالیت خود را از بیست سال پیش آغاز کرد و تمام دام‌هایی که به فروش می‌رساند از بهترین نژاد‌های اصیل ایرانی به شمار می‌روند و در بهترین مراتع شمال کشور تغذیه شده‌اند. در این مرکز به جز امکان خرید گوسفند زنده شما می‌توانید مرغ و خروس محلی نیز سفارش دهید.