انتقادات، پیشنهادات ، خواسته‌ها و مسائل مربوط به کرسی‌های علمی توسط بنیاد علم ایران بررسی شد

به گزارش بازارکار، دکتر مالک نادری استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به عوامل دخیل در انتخاب صاحبان کرسی‌های علمی اظهار کرد: فاکتورهای متعدد و متنوعی برای اعطای کرسی وجود دارد. تاثیر علمی استاد و فعالیت‌هایی که پژوهشگر انجام داده است برای انتخاب کرسی اهمیت زیادی دارد و سابقه علمی فرد فاکتور ویژه ای برای تصمیم‌گیری خواهد بود.

وی با تاکید بر اهمیت جریان‌ساز بودن استاد برای اخذ کرسی گفت: جریان سازی اساتید فاکتور بسیار مهمی در این فرآیند است. بسیاری از پژوهشگران ما به عنوان یک استاد برجسته شناخته می‌شوند اما جریان ساز نیستند.

نادری همچنین با اشاره به تنوع کرسی‌ها گفت: تعدد کرسی ها اهمیت چندانی برای ما ندارد و برنامه ما افزایش تعداد کرسی‌ها نیست. موضوع تنوع و بدیع بودن موضوعات و پروژه‌ها بیش از تعداد آنها مورد توجه ما قرار دارد.

وی با اشاره به هدف بنیاد ملی علم ایران از اعطا کرسی تاکید کرد: هدف بنیاد یک برنامه پژوهشی جریان‌ساز است که یک استاد برجسته میتواند طی سه تا پنج سال در کشور دنبال کند و دانشجویان برجسته ای نیز در این فرایند تربیت خواهند شد. در واقع هدف ما یک پروپوزال نیست بلکه یک برنامه است.

نادری همچنین با اشاره به رویکرد بنیاد برای اعطای کرسی دوم نیز گفت: کرسی دوم با وسواس بسیار زیادی اعطا خواهد شد و شانس آن بسیار اندک است و سختگیری زیادی در این زمینه انجام خواهد شد.

در ادامه دکتر هرمزی نژاد با اشاره به اقدامات مثبت صورت گرفته در بنیاد ملی علم ایران گفت: خوشبختانه سطح حمایت‌ها از اساتید بالاتر رفته و موجب شده تا شأن اعضای هیئت علمی حفظ شود. همچنین تنوع برنامه‌ها افزایش پیدا کرده است که این نیز از اقدامات خوب بنیاد بوده است. وظیفه بنیاد نیز همانطور که از نامش پیداست همین است و امیدواریم همینگونه نیز باقی بماند.

وی با اشاره به تعدادی از انتقادات موجود به فرایند اعطای کرسی گفت: همانطور که یک سری از حمایت‌ها application-based و بر اساس کاربرد پروژه‌ها بوده است، امیدواریم حمایت‌های merit-based یا بر اساس شایستگی و مهارت نیز از اساتید صورت بگیرد. همچنین فرم‌های ارزیابی نیاز به بازنگری دارند و نیازی نیست که سوالات فرم‌های ارزیابی تا این حد ریزبینانه باشند. در دنیا نیز همین رویکرد وجود دارد اما تا این حد ریزبینانه نیست و به جزئیات نمی‌پردازد.

در ادامه نیز دکتر علیرضا مشفق با ارائه پیشنهادهایی برای بهبود عملکرد کرسی‌ها گفت: برای اعطای کرسی باید فرد در ابعاد بین‌المللی شناخته شده باشد. همچنین فردی که به عنوان صاحب کرسی انتخاب می‌شود باید ارائه ای در زمینه تخصصی خود و با حضور متخصصان حوزه مورد نظر در بنیاد داشته باشد. هدف ما افزایش کیفیت است و متوسط‌سازی ارزش چندانی ندارد.‌

لزوم توجه به دانشجویان پسادکتری

وی ادامه داد: پیشنهاد من درباره مقطع پسادکتری این است که یک سمینار یک روزه برای دانشجویان پسادکتری ترتیب داده شود تا همه بتوانند تجارب خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. متاسفانه در شرایط کنونی دانشجویان پسادکتری رها هستند و نیاز به انگیزه و جهت‌دهی دارند.‌

دکتر ابراهیم نژاد با اشاره به لزوم تمرکز سرمایه های کشور روی علم و فناوری گفت: اگر کسی گفت که نفت را برای نسل‌های آینده نگه دارید، حرف او را نپذیرید. در آینده کسی از نفت استفاده نخواهد کرد که بخواهیم آن را برای آیندگان به جا بگذاریم. پول و درآمد نفت باید صرف دادن گرنت و اعتبار به پژوهشگران شود. اگر این سرمایه‌گذاری انجام شود در عرض چند سال منابعی از انرژی توسط پژوهشگران ما ایجاد خواهد شد که دیگر نیازی به نفت نخواهیم داشت. متاسفانه اساتید جوان، دانشجویان مقطع دکتری و پسادکتری با وضعیتی که در حال حاضر به وجود آمده احساس بی ارزش بودن دارند و متاسفانه در مقایسه با وضعیت این دانشجویان در کشورهای دیگر در شرایط خوبی قرار ندارند.‌ با توجه به این وضعیت، ابتدا باید تمهیداتی اندیشیده شود تا شان و ارزش استاد و دانشجو به ویژه در مقاطع بالای تحصیلات تکمیلی حفظ شود. هیچ نهاد یا سازمانی نیست که در دنیا شکل گرفته باشد و در ایران وجود نداشته باشد. نهاد پژوهش، آموزش و نوآوری در ایران شکل گرفته اما همه آنها به شکل مستقل ایجاد شده اند و دیگر نهادها را درنظر نگرفته اند. متاسفانه کسی مدلسازی ارتباط بین این نهادها را انجام نداده است.

وی با اشاره به کمبود منابع برای مراکز آموزشی ، تحقیقاتی و علمی کشور گفت: متاسفانه طی تحقیقاتی که درباره بودجه دانشگاه‌های همرده با دانشگاه تهران به طور مثال انجام شد، متوجه شدیم که بودجه این دانشگاه‌ها پنج الی ده برابر دانشگاه تهراناست.

یکی از مهمترین موضوعات موضوع نظارت است

در ادامه دکتر گئورگ قره‌پتیان با اشاره به موارد اجرایی در زمینه کرسی‌ها گفت: یکی از مهمترین موضوعات موضوع نظارت است. اگر فرم نظارت مشخص باشد و این ترازو بهتر است بنیاد مکاتبه ای با دانشگاه ها برای اعلام موقعیت‌های کرسی‌ها و تعداد ظرفیت پسادکتری انجام دهد. متاسفانه وقتی این فرصت در دانشگاه دیگری پیش میاید اطلاعرسانی درستی به اساتید و دانشجویان در دانشگاه‌های دیگر انجام نمی‌شود.

وی همچنین با اشاره به تاثیر مستقیم فعالیت‌های پژوهشی روی بخش صنعتی و تولیدات آنها گفت: اگر بنیاد بتواند مسئله بودجه نهادهای اجرایی را به سمتی هدایت کند که صنعت نیز متوجه شود که خروجی خوشه برای آنها نیز منفعت خواهد داشت، میتوان ارتباط خوبی با صنعت برقرار کرد. بخش صنعتی باید از این موضوع مطلع باشد که فعالیت خوشه‌های پژوهشی در یک بازه چندساله نتایج سودآوری برای هر دو بخش پژوهشی و صنعتی خواهد داشت.

لزوم استفاده از هوش مصنوعی در شبکه‌بندی و خوشه‌های پژوهشی

در ادامه طالبی معاون پژوهشی دانشگاه علم و صنعت ایران ما باید بتوانیم از هوش مصنوعی در شبکه‌بندی و خوشه‌های پژوهشی استفاده کنیم‌. ما در سامانه ICS در دانشگاه خود این کار را انجام میدهیم و پروپوزال‌ها را در مسیری درست و هدفمند حمایت میکنیم. استفاده از هوش مصنوعی و کلمات کلیدی این فناوری‌ها میتواند کمک ویژه ای به بنیاد کند. ما همچنین سامانه ای در دانشگاه علم و صنعت مخصوص ۱۵ درصد نخبه پسادکتری و دکتری طراحی کردیم که کمک ویژه ای به این دانشجویان و اساتید آنها میکند. این سامانه میتواند برای بنیاد نیز کارآمد باشد و ما نیز در دانشگاه علم و صنعت مشتاق هستیم تا با بنیاد همکاری کنیم و ارتباط خوب خود را ادامه دهیم.

وی در ادامه با اشاره به فرایندهای داوری در جریان اعطای کرسی به اساتید اظهار کرد: همچنین بهتر است داوری‌ها مانند همه جای دنیا و دانشگاه‌های دیگر به صورت ناشناس یا blinded انجام شود تا فرایند داوری حرفه ای تر انجام شود.

همچنین سیما رأفتی ازدکتر  انستیتو پاستور ایران با اشاره به معضل نبود ارتباط موثر در کشور گفت: ما در کشور از نبود ارتباط و حرف نزدن رنج میبریم‌. چقدر خوب است که در پایان یک طرح خوشه ای یا یک پژوهش علمی جلسه ای بگذاریم تا باهم حرف بزنیم. ما در ایران این خلأ را داریم. چنین نشست‌های علمی میتواند کمک زیادی برای حل این چالش به ما بکند.

گزارش: امیر علی بینام،  امیر طاها بینام