چالش‌ داوطلبان بی‌انگیزه، رقابت هوش مصنوعی با آموزش سنتی / ۳ میلیون دانشجو و ۲۳۰۰ دانشگاه در کشور

به گزارش خبرنگار بازارکار، دکتر ابوالفضل واحدی، معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در نخستین نشست خبری خود با اصحاب رسانه، ضمن تشریح وضعیت فعلی آموزش عالی کشور، از لزوم بازنگری در نظام آموزش عالی سخن گفت و افزود: آموزش عالی کشور پس از انقلاب با ۱۰۰ هزار دانشجو آغاز شد و امروز به بیش از ۳ میلیون و ۱۱۸ هزار دانشجو رسیده است.

وی با اشاره به ظرفیت بالای علمی کشور اظهار کرد: در حال حاضر بیش از ۶۰ هزار عضو هیات علمی در دانشگاه‌های کشور فعالیت دارند و افتخاراتی نظیر کسب رتبه ۱۶ جهانی در برخی حوزه‌های علمی حاصل شده است. همچنین ۷۰ مرکز شتاب‌دهنده، ۳۷۹ مرکز رشد، ۲۳ پارک فناوری پیشرفته، ۹۶ مرکز کارآفرینی و نوآوری و ۲۶۰۰ شرکت دانش‌بنیان در کشور فعال هستند.واحدی با تأکید بر ضرورت بازنگری در ساختار آموزش عالی کشور تصریح کرد: با چالش‌هایی از جمله کاهش انگیزه داوطلبان برای ورود به دانشگاه‌ها مواجه‌ایم. در حال حاضر تمرکز داوطلبان تنها بر رشته‌های خاص است و این امر موجب شده صندلی بسیاری از دانشگاه‌ها، ازجمله دانشگاه‌های دولتی، مؤسسات غیرانتفاعی، پیام نور و آزاد، خالی بماند.

معاون آموزشی وزارت علوم با اشاره به تأثیر فناوری‌های نوین بر ساختار آموزش گفت: هوش مصنوعی به رقیبی جدی برای آموزش عالی سنتی تبدیل شده است. براساس یک پژوهش، بیش از ۸۵ درصد دانشجویان از پلتفرم‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. این فناوری می‌تواند به شخصی‌سازی آموزش کمک کند و مفهوم یادگیری را به جای آموزش برجسته سازد، هرچند چالش‌هایی مانند تضعیف تفکر انتقادی و بروز رفتارهای غیرحرفه‌ای در نظام ارزیابی را نیز به همراه دارد.

وی همچنین از تدوین سند هوش مصنوعی در وزارت علوم خبر داد و گفت: افت کیفیت و کمیت داوطلبان، در کنار افزایش مراکز آموزش عالی به ۲۳۰۰ واحد (شامل ۴۰۰ واحد پیام نور و ۷۰۰ واحد دانشگاه آزاد)، نیازمند بازنگری ساختاری و هدفمندسازی جذب دانشجو است.واحدی به آغاز دهه سرآمدی آموزش از ششم اردیبهشت اشاره کرد و افزود: این دهه با شعار «دانشگاه پویا، هوشمند و جامعه‌محور» در حال برگزاری است و محورهایی چون ارتقای کیفیت آموزشی، توسعه فناوری‌های نوین، توجه به نخبگان، آمایش آموزش عالی، مردمی‌سازی آموزش، نقش استاد، یادگیری مهارت‌محور، و ارتباط آموزش با مشاغل در دستور کار قرار گرفته است.وی افزود: آموزش باید در خدمت جامعه و پاسخ‌گوی نیازهای آن باشد و دانشگاه‌ها باید انعطاف‌پذیری هوشمندانه‌ داشته باشند. مفاهیمی چون «یادگیری به‌جای آموزش»، «آموزش نتیجه‌محور» و «ترکیب مدل‌های یادگیری با اشتغال‌زایی» از مصادیق مورد تأکید این دوره هستند.

واحدی درباره کنکور امسال نیز توضیح داد: آزمون در پایان هفته جاری برگزار می‌شود و در حالت ایده‌آل نتایج اولیه دهه اول مرداد، انتخاب رشته در نیمه دوم مرداد و نتایج نهایی در اوایل شهریور اعلام خواهد شد. ظرفیت کارشناسی ارشد طی سه هفته آینده مشخص می‌شود و ظرفیت مقطع کارشناسی در تیرماه اعلام خواهد شد.

معاون آموزشی وزیر علوم، همچنین با اشاره به پذیرش مقطع دکتری براساس مصوبه مجلس گفت: آزمون دکتری به‌صورت نیمه‌متمرکز تعریف شده و بخشی از آن شامل مصاحبه است. در سال گذشته ۶۷۴ عنوان پذیرش استادمحور در مقطع دکتری اجرا شده است که گامی در راستای تحقق همین هدف است.

واحدی در پایان با بیان اینکه کیفیت دانشجویان یکی از دغدغه‌های جدی نظام آموزش عالی است، اظهار کرد: در برخی دانشگاه‌ها شاهد پذیرش دانشجویان با نمره منفی هستیم که این پدیده نیازمند عارضه‌یابی و بررسی جامع توسط همه ذی‌نفعان است. ورود دانشجویان از نظام آموزش و پرورش، نحوه سنجش، و تمایز آن از پذیرش از جمله مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

واحدی همچنین با اشاره به برگزاری سه رویداد در انتهای خردادماه گفت: ۲۷ و ۲۸ خردادماه در دانشگاه علم و صنعت ایران به طور همزمان مراسم تجلیل از سرآمدان آموزشی در سطح ملی، اجلاس معاونان آموزشی سراسر کشور و اولین نمایشگاه فناوری‌های نوین آموزشی برگزار خواهد شد.در ادامه این نشست، رضا نقی‌زاده، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم نیز با تأکید بر ضرورت به‌روزرسانی رشته‌های راهبردی گفت: در سال ۱۴۰۳، یازده حوزه راهبردی معرفی شده و نیاز است همه نهادها در این زمینه مشارکت کنند.

به گفته وی، زیرساخت‌های لازم برای اجرای سیاست‌های آموزشی در این حوزه‌ها باید فراهم شود و شورای هدایت استعدادهای درخشان نیز نقشی مهم در جذب نخبگان در این رشته‌ها خواهد داشت.وی در پایان با اشاره به اهمیت هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها تأکید کرد: برخی دانشجویان و اساتید توسعه‌دهنده این فناوری‌اند و برخی بهره‌بردار آن؛ در هر دو صورت، آموزش عالی نیازمند هر دو گروه است.