مسیر ناتمام دانشگاه به بازار کار/ مهارت‌آموزی ابزاری برای پیشرفت و توسعه

به گزارش بازارکار به نقل ازدانشجویان ایران ؛ درحال حاضر در بسیاری از کشورها افراد جویای کار پیش از تحصیل در دانشگاه ها، دوره‌های مهارتی و فنی و حرفه‌ای را طی می‌کنند زیرا آموزش های مهارتی بستر ورود آنها به بازار کار را فراهم می‌کند. نگاه به نظام طبقه بندی مشاغل در کشورهای پیشرفته نیز نشان می‌دهد که در فهرست مهارتهای مورد نیاز برای احراز بسیاری از شغل‌های تخصصی، مهارت عمومی و تخصصی بیش از مدرک تحصیلی مورد نیاز است. در کشور ما سازمان آموزش فنی و حرفه‏ ای به عنوان متولی ارائه آموزش ‏های مهارتی غیررسمی نقش موثری در تربیت نیروی انسانی ماهر و مورد نیاز بنگاه‌های اقتصادی و جذب افراد ماهر به بازار اشتغال دارد.

مهارت آموزی ابزاری در پیشرفت کشورها

مهرداد عظیمی, رئیس سازمان فنی وحرفه ای کشور در گفت‌وگویی، با اشاره به اینکه مهارت آموزی ابزاری برای پیشرفت کشور است گفت:ارتقاء آموزش فنی و حرفه‌ای راهی برای ایجاد سرمایه انسانی و تقویت رشد اقتصادی است. وی  دلیل بیکاری را عدم وجود مهارت‌هایی که هر کشور به آن نیاز دارد برشمرد و گفت: سرمایه‌گذاری در توسعه مهارت‌های یک ملت از طریق آموزش حرفه‌ای، یکی از مولفه‌های مهم توسعه سرمایه انسانی است. برخی از جوامع آموزش‌های فنی و حرفه‌ای را بی‌اهمیت نشان می‌دهند و این امر باعث شده افراد بیشتر به سمت دانشگاه‌ها گرایش یابند و درنهایت منجر به بیکاری نیروی کار یک کشور شود. توسعه سرمایه انسانی با بنیادی کردن آموزش‌های مهارتی امکان پذیر است.

دبیر شورای عالی آموزش تربیت فنی و حرفه ای و مهارتی، توسعه سرمایه انسانی با بنیادی کردن آموزش‌های مهارتی امکان پذیر دانست و بیان کرد: جوامع باید آموزش فنی و حرفه‌ای را با هدف یافتن راه‌حل‌های ماندگار برای ایجاد اعتمادبه‌نفس در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای ترویج کنند. نیاز به ایجاد اعتمادبه‌نفس ریشه در داستان‌های موفقیت کشورهایی است که تاکید بر آموزش فنی و حرفه‌ای را مسیری برای ارائه مهارت‌های مهم صنعت می‌دانند.

آمارهای حوزه فنی و حرفه‌ای حاکی از این است که در ۹ماهه سال‌جاری، یک‌میلیون و 943هزار و 748نفر دوره آموزش فنی و حرفه‌ای به نیروی کار ارائه شده که 61.2درصد آن توسط آموزشگاه‌های غیردولتی و مابقی در مراکز دولتی انجام شده است. براساس گزارش سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، عملکرد آموزشی این سازمان در ۹‌ماه امسال عمدتاً به بخش صنعت اختصاص داشته و در رتبه‌های بعدی آموزش‌های بخش خدمات، بخش فرهنگ و هنر و بخش کشاورزی ارائه شده است. در مقابل، آموزش‌های مراکز غیردولتی و آموزشگاه‌های آزاد در مرحله اول به ارائه آموزش‌های بخش خدمات اختصاص داشته و آموزش‌های بخش صنعت در رتبه دوم قرار گرفته است. در مراکز آزاد، آموزش‌های کشاورزی و فرهنگ و هنر، کمترین میزان را به‌خود اختصاص داده‌است.

مسیر ناتمام دانشگاه به بازار کار

دسته‌بندی گروه‌های هدف آموزش‌های مهارتی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای حاکی از این است که در شرایط فعلی، جامعه هدف آموزش‌های مهارتی در ایران را دانش‌آموزان، دانشجویان، فارغ‌التحصیلان، کارجویان، اتحادیه‌ها و اصناف، سربازان وظیفه، ساکنان مناطق محروم، مرزی و سکونتگاه‌های غیررسمی، زنان خانه‌دار، زنان سرپرست خانوار، کودکان کار، افراد دارای معلولیت، روستائیان و عشایر، زندانیان، معتادان بهبودیافته، آسیب‌دیدگان اجتماعی و اتباع خارجی تشکیل می‌دهند. نکته قابل‌توجه اینکه طبق آمارها بیش از ۴۵درصد ورودی‌های مراکز آموزش دولتی و غیردولتی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای را فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند. فارغ از اینکه جمعیت تحصیلکرده ورودی به این دوره‌های آموزشی در کدام‌یک از دسته‌های ذکر شده قرار بگیرند، سهم 45درصدی آنها در آموزش‌های مهارت فنی و حرفه‌ای، نشان می‌دهد که آموزش‌های صرف تحصیلی این افراد متناسب با تقاضای بازار کار نبوده و آنها از طریق گذراندن دوره‌های آموزش فنی و حرفه‌ای خود را با مشاغل عرضه شده در بازار کار وفق داده‌اند.

همانطور که مشخص است مهارت آموزی از ابتدای تحصیل یک فرد تا مقاطع بالاتر نقش مهمی را دارد و ارتباط موثری با کاهش نرخ بیکاری در کشور دارد.  خالی از لطف نیست که در این بخش از گزارش یک نگاهی به کاهش نرخ بیکاری در دولت سیزدهم اشاره ای داشته باشیم. مرکز آمار به تازگی گزارشی از نتایج طرح آمارگیری نیروی کار تابستان ١٤٠٢ منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، نرخ بیکاری افراد ۱۵ ساله و بیشتر، با کاهش ۰.۳ درصدی از فصل بهار به رقم ۷.۹ درصد رسید. این رقم در مقایسه با فصل تابستان سال گذشته نیز کاهش یک درصدی داشته است.

باتوجه به آمار منتشر شده، از بین ۲۶ میلیون و ۸۰۰ هزار نفری که فعالیت اقتصادی دارند، حدود ۲۴ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر شاغل هستند. برای سال گذشته بااینکه میزان افرادی که فعالیت اقتصادی دارند عدد مذکور بوده است، اما تعداد افراد شاغل حدود ۲۳ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر برآورد شده بود.

در بخشی از گزارش مرکز آمار، به نرخ بیکاری برای جمعیت ۱۵ سال و بیشتر به تفکیک استان‌های کشور اشاره شده است. برطبق این قسمت، بالاترین کاهش نرخ بیکاری برای استان هرمزگان بوده است. نرخ بیکاری در این استان از تابستان پارسال با عدد ۲۲.۶ درصد به عدد ۱۱.۵ درصد در تابستان سال جاری کاهش یافته است که درواقع با کاهش ۱۱.۱ درصدی در صدر جدول قرار می‌گیرد. سه استانِ خوزستان با ۵.۳ درصد کاهش، خراسان شمالی با ۴.۱ درصد و کرمانشاه با ۳.۳ درصد به ترتیب در رتبه‌های بعدی بالاترین کاهش نرخ بیکاری قرار می‌گیرند. 

در گفتگویی محمود کریمی بیرانوند - معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی - اظهار کرد که اشتغال و مهارت‏ آموزی دو حلقه متصل و پیوسته به هم است. آموزش‌های فنی و حرفه ای مهم ترین بستر ایجاد اشتغال است و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای در این زمینه نقش مهم و تأثیرگذار دارد.

وی بر ضرورت ارائه آموزش‌های مهارتی متناسب با نیاز بازار کار تاکید کرده و می گوید نیازسنجی مراکز آموزشی هم یک سرمایه گذاری روی نیروی کار ماهر و متخصص به شمار می رود و هم‌ نیاز کارگاه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی به جویندگان کار ماهر را برطرف می کند. معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار بخش اعظم مشکل اشتغال را فقدان مهارت دانسته و معتقد است افرادی که از آموزش های مهارتی بهره مند شوند سریع تر جذب بازار کار می شوند؛ لذا هرچه مهارت‌آموزی در دانشجویان و فارغ التحصیلان به‌روزتر باشد در آینده شغلی آنها اثرگذارتر است.

گزارش  از محمد راد