پنجاه و هشتمین اجلاس سراسری معاونان آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی عالی کشور در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. در این نشست مهم موضوعات مربوط به "استقلال مالی دانشگاه ها و قطع نیاز آنها به بودجه دولت"، "توسعه و توجه به آموزش های حوزه علوم انسانی"، آمایش آموزش عالی و توسعه آموزش های مهارت محور و ... از سوی سخنرانان کلیدی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. قطع بند ناف دانشگاه ها به بودجه دولت دستیار اقتصادی رییس جمهور گفت: باید تدبیری کرد که دانشگاه‌ها به تدریج بتوانند منابع مالی مستقل جذب کنند و بند ناف آنها از بودجه دولت جدا شود. به گزارش بازارکار، در پنجاه و هشتمین اجلاس سراسری معاونان آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی عالی کشور در دانشگاه فردوسی مشهد گفت: دانشگاهها به بودجه عمومی دولت متصل هستند و برای هر دانشجو سالانه ۵۶ میلیون تومان هزینه می‌شود، کاهش وابستگی دانشگاه به بودجه عمومی، تغییر رویکرد تخصیص بودجه به مدل ماموریت گرا، تغییر خدمات از خدمات آموزشی به خدمات دانش بنیان و فناورانه و همچنین بازنگری در نظام‌های دانشگاه نظیر ارتقای اعضای هیات علمی از جمله مولفه های تحول در اقتصاد آموزش عالی است. وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به چالش‌های آموزش عالی ادامه داد: متناسب نبودن آموزشهای دانشگاهی با نیازهای بازار کار،حرکت آهسته بخش آموزش عالی به سمت اقتصاد دانش بنیان و کار آفرین، افزایش فرار مغزها و مهاجرت نخبگان و کاربردی نبودن برخی آموزشهای دانشگاهی از جمله این چالش‌هاست. دستیار اقتصادی رییس جمهور گفت: فاصله قابل توجه وضع موجود با وضع مطلوب دانشگاه تراز انقلاب، فاصله آموزش با استانداردهای آموزشی تراز جهانی، کم توجهی به پژوهشهای اصیل و با کیفیت، کم توجهی و ارتباط ضعیف آموزش و پژوهش دانشگاهی با بخش صنعت و توجه ناکافی به علوم پایه از دیگر چالشهای نظام آموزش عالی است. رهبر افزود: نظام نامناسب جذب هیات علمی، کاهش تعلق سازمانی دانشگاهیان، ضعف اخلاق حرفه ای و فرهنگ آکادمیک، ضعف نظارت بر کارایی دانشگاه‌ها به این صورت که بعد از دادن مجوز یک رشته، نظارت لازم بر چگونگی کیفیت‌ ارایه آن رشته انجام نمی‌شود و همچنین عملکرد ضعیف در تجاری سازی دانش از دیگر چالشهایی است که می‌توان به آنها اشاره کرد. وی اضافه کرد: فرایند دگرگونی دانشگاه های مدرن در نسل اول، آموزش محور بود و سپس به پژوهش محور، کارآفرین، ارزش آفرین و حکمت بنیان و تمدن ساز تغییر کرده است اما ما همچنان در نسل دوم که پژوهش محور است باقی مانده ایم و زمینگیر شده ایم. دستیار اقتصادی رییس جمهور گفت: گزارش‌های پیمایش نوآوری در کشور، توسط معاونت علمی ریاست جمهوری نشان می‌دهد که شرکت‌ها تنها پنج درصد نیاز به فناوری خود را با تحقیق و توسعه درون شرکتی، هشت درصد را با تحقیق و توسعه مشارکتی، ۱۵ درصد را با خرید دانش فنی از بنگاهها و سازمانها و ۷۱ درصد نیاز خود را با خرید ماشین آلات و ابزار تأمین می‌کنند و جالب توجه این است که قوانین موجود نیز به این وابستگی فناوران به خارج از کشور کمک می کند به طور مثال می‌توان به معافیت گمرکی ماشین‌آلات صنعتی اشاره کرد. رهبر افزود: تغییر و تحول در رشته های دانشگاهی و دانشگاه هایی که مورد استقبال مردم نیست و رشته هایی که دوره عمر آنها گذشته است و تعیین تکلیف دانشگاه ها و یا رشته هایی که سهم قابل توجهی در جمعیت بیکار تحصیلکرده دارند و تعیین تکلیف دانشگاه هایی که ظرفیت آنها پر نمی شود و هزینه سرانه آنها بسیار زیاد است از جمله اقدامات عملیاتی است که باید انجام شود. کلید تحول در حوزه آموزش؛ اصلاح نظام حکمرانی آموزشی و توجه به علوم انسانی است معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری الزامات کلیدی تحول در حوزه آموزش را در گرو اصلاح نظام حکمرانی آموزشی، توجه ویژه به علوم انسانی و اجرایی‌سازی آمایش آموزش عالی دانست. دکتر قاسم عموعابدینی در اجلاس افتتاحیه پنجاه و هشتمین اجلاس سراسری معاونان آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی سراسر کشور با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب گفت: برنامه راهبردی تحول درحوزه آموزش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که در راستای طرح تحول دولت سیزدهم تنظیم شده است، متشکل از بخش‌های الگوواره‌های حاکم بر تحول در حوزه آموزش دانشگاه‌ها، الزامات تحول در حوزه آموزش دانشگاه ها، سند تحول حوزه آموزش شامل اقدامات انجام شده و اقدامات آتی، ساختارها و سند تحول و دغدغه‌های آموزش است. معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان فرازهایی از بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، یکی از مهمترین مطالبات رهبر معظم انقلاب از بیانیه گام دوم انقلاب را انقلاب علمی؛ جبران عقب ماندگی؛ فتح قله‌های دانش نام برد و اظهار داشت: نیازسنجی علمی برای حال و آینده، جلوگیری از کاهش سرعت پیشرفت علمی، اجرای دقیق نقشه جامع علمی، توجه به کیفیت در آموزش عالی، پیگیری جدی ارتباط دانشگاه و صنعت، نقش آفرینی دانشگاهها در اقتصاد مقاومتی، گسترش فضای فرهنگ ایمانی و اسلامی، عمق بخشی بصیرت دینی و سیاسی، و میدان دادن به دانشجویان و اساتید ارزشی، انقلابی و متدین، از لوازم نقش آفرینی دانشگاهها در شکل گیری تمدن نوین اسلامی است. عموعابدینی با اشاره به بخش های اصلی سند تحول، نشانگرهای وضعیت مطلوب، چرخش‌های تحولآفرین و چالش‌ها، عوامل مرتبط با آن، راهبردهای و اقدامات کلیدی در جهت رفع عوامل را از مهمترین آن‌ها دانست و به چرخش‌های تحول‌آفرین به ترتیب زیر اشاره داشت؛ باید از آموزش متمرکز بر توسعه کمی، تقاضای اجتماعی، تخصص‌بسنده و فردمحور به تربیت متمرکز بر توسعه کیفی، ظرفیت اشتغال‌پذیری، تخصص‌گرا- اخلاق‌مدار و خانواده‌محور حرکت کنیم. و با تاکید بر اینکه باید از پژوهش صرفاً معطوف به ارتقاء جایگاه علمی بین‌المللی به پژوهش‌ نیازمحور، مزیت‌محور و اولویت‌محور حرکت کنیم تصریح کرد: همچنین باید از الگوی دانشگاه محور به الگوی جامعه محور در توسعه کارکردهای اجتماعی، سیاستی و فرهنگی دانشگاه اسلامی و نیز از اداره دانشگاه توسط دولت و یکسان‌انگاری در ماموریت‌های دانشگاه‌ها به خوداتکایی و استقلال ضابطه‌مند دانشگاه و پذیرش تنوع در ماموریت‌های دانشگاه‌ها و در ادامه از بین‌المللی‌سازی خودمشروعیت‌بخش به دیپلماسی علمی و فناوری هوشمند و الهام‌بخش متمرکز شویم.

معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری همچنین با بررسی کلان روندهای موثر بر آموزش عالی برخی از کلان روندها را تغییر شیوه‌های آموزشی و توسعۀ فناوری‌های نوین در انتقال محتوای آموزشی و پژوهشی، نیاز فزایندۀ دانشگاه‌ها به منابع مالی برای ورود به فعالیت‌های جدید و پیشران، سرعت بالای تغییرات در حوزۀ علم، فناوری و نوآوری و منسوخ شدن سریع محتوا و حتی رشته‌های تحصیلی تعریف‌شده، افزایش بیکاری در بین دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها و پیچیده‌تر شدن ماهیت مشاغل، افزایش نیازهای جامعه به توسعۀ علم، فناوری و نوآوری و تغییر رویکرد اقتصادی کشور به سمت اقتصاد دانش‌بنیان دانست و به نمونه هایی از این روند ها اشاره کرد. وی در بخش دیگری از سخنان خود، الزامات کلیدی تحول در حوزه آموزش را در گرو اصلاح نظام حکمرانی آموزشی و اجرایی‌سازی آمایش آموزش عالی (تکمیلی) دانست و پس از آن سند تحول حوزه آموزش وزارت عتف؛ اقدامات انجام شده و آتی را مورد بحث و بررسی قرار داد و تصریح کرد: برنامه راهبردی تحول در حوزه آموزش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر تحقق اسناد بالادستی، اهداف ارزشی ایرانی و اسلامی و رویکرد حکمی تدوین شده است که شامل 12 راهبرد و 11 طرح کلان راهبردی است. دکتر عمو عابدینی همچنین در پایان به پنج اقدام کلیدی انجام شده در سطح سیاستگذاری؛ رویکردهای کلان، فرایندها، ارزیابی عملکرد و محتوا اشاره و ابراز امیدواری کرد: با هم اندیشی جمعی، بتوان برای چالش‌های موجود راه حل‌های منطقی یافت و به آن عمل کرد. حدادعادل: ۱۶ رشته علوم انسانی در اولویت تحول قرار دارد رییس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در این شورا ۱۶ رشته تحصیلی را در اولویت قرار داده ایم که از جمله آنها اقتصاد، روانشناسی، جامعه شناسی، حقوق، هنر و معماری است. به گزارش بازارکار، غلامعلی حدادعادل در این اجلاس در مشهد افزود: رشته های تحصیلی کلام، فلسفه، تاریخ، ارتباطات، علوم تربیتی، مطالعات زنان، زبانهای خارجی و مشاوره و راهنمایی از دیگر رشته های اولویت دار هستند که کار تحول در هر رشته به دست استادان همان رشته سپرده شده و برای هرکدام کارگروه تشکیل داده شده است. وی ادامه داد: در حال حاضر تعداد اعضای هیات علمی دانشگاهی که با شورای تحول در این ۱۶ کارگروه همکاری می‌کنند حدود ۳۰۰ نفر است که تعدادی از آنها از حوزه علمیه هستند. رییس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی گفت: ۱۳ سال است که در شورای عالی انقلاب فرهنگی در چهار حوزه و موضوع محتوای دروس، استادان، دانشجویان و پایان نامه ها و مجلات پژوهشی کار می‌کنیم و طی این مدت حدود ۹۰ درصد کار ما در حوزه برنامه ها و کتب درسی بوده است. حداد عادل افزود: برای تغییر در محتوای کتابهای درسی چهار موضوع اسلامی‌سازی، بومی‌سازی، کارآمدی و روز آمدی را در نظر داشته ایم. اسلامی سازی از هر رشته به رشته دیگر فرق دارد و به عنوان مثال اسلامی سازی رشته زبانهای خارجی با جامعه شناسی متفاوت است. وی اضافه کرد: تاکنون طی این ۱۳ سال ۱۱۵ برنامه درسی جدید تصویب و برای تدوین دروس، چندین ماه و سال کار کارشناسی توسط نخبگان آن رشته انجام شده است و هم اینک ۴۰۰ کتاب درسی جدید در حال تالیف است و ۶۰ کتاب درسی هم چاپ شده است. رییس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی گفت: این یک کار بزرگ و تمدن ساز است و با یک شورا به پیش نمی‌رود و نیازمند ایجاد یک پژوهشگاه مطالعات تحول علوم انسانی است. حداد عادل افزود: ضرورت تحول در دانشگاه علوم انسانی معلوم است و نمی‌شود در علوم انسانی اقتباس کننده از غرب باشیم و باید بتوانیم مدلی برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی داشته باشیم. وی ادامه داد: اگر صاحب علوم انسانی نباشیم که خودمان آن را مدون کرده ایم به اهداف انقلاب نمی رسیم و مراد ما از تحول در علوم انسانی انکار دستاوردهای مثبت غرب در علوم انسانی نیست حرف ما این است که آنچه می پذیریم یا نمی‌پذیریم با استدلال و منطق باشد. او اضافه کرد: از همکاری وزارت‌ علوم در ادوار گذشته راضی نیستیم که حتی گاهی در گذشته چوب هم لای چرخ می‌گذاشتند اما در دولت سیزدهم همکاری بسیاری خوبی شکل گرفته است و در مدت این ۱۳ سال نخستین بار است که امکان پیدا کردیم گزارش کاری را در جمع مسوولان دانشگاه ارائه کنیم.