شب پرواز آرزو‌ها با بال‌های علم و دانش/ سیاحت در هفت شهر عشق در «شب علم» دانشگاه شهید بهشتی

به گزارش بازارکار از روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، پنجمین روز اسفند ماه، دانشگاه شهید بهشتی در شمالی‌ترین نقطه تهران، میزبان دوستداران علم و علاقه‌مندان به کشف دنیای پررمزوراز دانش بود..

علم، عامل تمایز انسان

در ابتدای این مراسم، سید محمودرضا آقامیری رئیس دانشگاه بهشتی با درود به روح امام خمینی و شهدای مقاومت و دعا برای سلامتی مقام معظم رهبری گفت: برای برگزاری این رویداد از تمامی همکارانم در معاونت پژوهشی و دکتر سلطانی، رئیس بنیاد علمی ایران تشکر می‌کنم.

وی به اهمیت علم و نقش دانشگاه‌ها در تربیت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان با کیفیت تأکید کرد و افزود: دانشگاه شهید بهشتی یک دانشگاه علم پایه است، ما دنبال استعداد‌ها هستیم و خوشحال هستیم که امشب دانشجویان نمایش علمی ارائه دادند.

وی به اهمیت علم در ارتقاء جایگاه انسان‌ها نسبت به سایر مخلوقات اشاره کرده و تأکید کردکه علم، عامل تمایز انسان از دیگر موجودات است.

آقامیری به دستاورد‌های دانشگاه شهید بهشتی در رشته‌های مختلف، به‌ویژه در مهندسی و علوم پایه، اشاره کرد و افزود: دانشگاه شهید بهشتی یکی از دانشگاه‌های برتر ایران و منطقه است. این دانشگاه در زمینه‌هایی مانند لیزر، مهندسی هسته‌ای، بیوتکنولوژی، و هوش مصنوعی موفقیت‌های زیادی کسب کرده است و از تلاش‌های اساتید و دانشجویان در این زمینه تشکر می‌کنم.

وی به چالش‌های موجود در رشته‌های علوم انسانی اشاره کرده و بر لزوم تقویت این حوزه‌ها تأکید کرد.

همچنین رئیس دانشگاه شهید بهشتی از دانش‌آموزان و دانشجویان خواست که با دانشگاه ارتباط برقرار کنند و از فرصت‌های علمی بهره‌برداری کنند.

در پایان، آقامیری از حضور مدعوین در این نشست قدردانی کرد و گفت: حضور مردم در دانشگاه بهشتی برای ما ارزشمند است و تشکر می‌کنم که در این شب سرد به این دانشگاه آمدید.

پرسشگری در سادگی بیان علم

علی‌محمد سلطانی رئیس بنیاد ملی علم ایران در ادامه این مراسم با پاسداشت یاد و خاطره شهید سیدحسن نصرالله گفت: امسال ۶ برنامه شب علم در دانشگاه‌های کشور اجرا شد و ‌امیدواریم شاهد این برنامه در سال‌های آتی هم باشیم. این رویداد‌ها فرصتی است که فکر نکنیم علم، دانش و دانشگاه یک فضای دست‌نیافتنی است.

وی با تأکید بر اینکه ما می‌خواهیم علم را به زبان ساده بیان کنیم؛ گفت: در سادگی است که پرسشگری و کنجکاوی ایجاد می‌شود. علم فقط مخصوص دانشمندان و متخصصان نیست بلکه بخشی از زندگی روزمره ماست. علم همه جا حضور دارد و درک علم زندگی ما را غنی‌تر می‌کند.

به گفته سلطانی، اساتید در شب علم تلاش می‌کنند، حتی الامکان با استفاده از زبان فارسی، مطالب علمی را برای مردم به زبان ساده بیان کنند.

دانشگاه شهید بهشتی ، مهد آموزش طراحان مطرح کشور 

در ادامه، سیده مهری حمیدی سنگدهی معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه شهید بهشتی ضمن تشکر از بنیاد ملی علم ایران به خاطر کاشت بذر شب علم و ایجاد همدلی هرچه بیشتر در دانشگاه گفت: شما به دانشگاهی دعوتید که طراح برج میلاد و پل طبیعت در آن آموزش دیده‌اند. ما در دانشگاه به دنبال این هستیم که در کنار حل کردن معادلات پیچیده، مسائل جامعه را نیز حل کنیم.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شهید بهشتی در پایان روز مهندس و زادروز خواجه نصیرالدین طوسی را تبریک گفت.

از انقلاب صنعتی تا تولد نسل پنجم دانشگاه‌ها

ادامه این مراسم با سخنرانی اعضای هیئت‌علمی در زمینه های مختلف علمی همراه بود. زندی عضو هیئت‌علمی دانشکده انرژی دانشگاه شهید بهشتی با موضوع انقلاب‌های صنعتی، نسل‌های دانشگاهی و عصر انرژی به سخنرانی پرداخت و گفت: ۱۰ هزار سال پیش انقلاب کشاورزی رخ داد انسان‌ها یکجا نشین شدند. باید بررسی کرد که چگونه جامعه بشری بر بال علم سوار شد و ثروت بشر را در پهنه گیتی گسترش داد.

وی به تشریح انقلاب‌های صنعتی در ادوار مختلف پرداخت و گفت: انقلاب صنعتی اول با توسعه ابزار‌های مکانیکی، توسعه موتوربخار به‌عنوان نقطه اوج انقلاب صنعتی اول از قرن ۱۵ میلادی تا اواخر قرن ۱۸ رخ داد. انقلاب صنعتی دوم هم با افزایش مصرف نفت خام برای تولید انرژی الکتریکی به جای زغال سنگ همراه بود. پذیرش گسترده فناوری‌های جدید تولید برق، معرفی نیروگاه‌ها خطوط برق و تلفن از ویژگی‌های این دوره بوده است که اوج‌گیری آن قرن ۲۰ میلادی بود.

وی ادامه داد: انقلاب سوم، دوره رشد بین جنگ جهانی اول و دوم و رشد کلانشهر‌ها به‌دلیل پیشرفت فناوری و تولید برق بود و می‌توان آن را عصر زیرساخت و عمران دانست. انقلاب چهارم با معرفی تجهیزات نیمه‌هادی پردازنده‌های مرکزی رایانه‌های شخصی و اینترنت، مشهور به عصر دیجیتال شد. این عصر، عصر خودکار شدن تولید، مدیریت زنجیره‌های تأمین، عصرai  و عصر iot بود.

عضو هیئت‌علمی دانشکده انرژی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: انقلاب صنعتی پنجم، انقلاب انرژی است. عصر توسعه مهندسی انرژی و مهندسی فناوری‌های نوظهور در اقتصاد جهانی که مشهور به دوره تحول انرژی در تکامل بشر افزایش تقاضای انرژی و گرمایش جهانی است.

وی در ادامه به ارتباط نسل‌های دانشگاهی با انقلاب‌های صنعتی اشاره کرد و گفت: نسل اول دانشگاه‌های آموزش‌محور مبتنی بر تکیه بر حفظیات بود که این نسل مربوط به حدود ۳ هزار سال پیش است. نسل دوم دانشگاه‌های آموزش‌محور به‌علاوه پژوهش‌محور است که حدود ۶۰۰ سال پیش ایجاد شد. پژوهش در کنار آموزش و رشد تک‌رشته‌ای با رویکرد پژوهش‌محور و تربیت متخصصان و دانشمندان از ویژگی‌های این نسل بوده‌است.

زندی افزود: از حدود ۲۰۰ سال پیش و در نسل سوم، دانشگاه‌ها به دانشگاه‌های آموزش‌محور و پژوهش‌محور و فناور‌محور تبدیل شد. توسعه فناوری در کنار آموزش و پژوهش، توسعه علوم میان‌رشته‌ای و ایجاد ارزش افزوده از مشخصه‌های بارز این نسل است.

وی با بیان اینکه ۵۰ سال است که اقتصاد دانش‌بنیان آغاز شده است و دانشگاه‌ها تولید ثروت می‌کنند؛ گفت: از حدود ۵۰ سال پیش نسل چهارم متولد شد. نسلی که به نوآوری در کنار آموزش، پژوهش و فناوری، تغییر و تحول دانش‌بنیان طبق نیاز اقتصاد محور، ایجاد شهر‌های دانشگاهی اهمیت می‌دهد و نقطه آغاز اقتصاد دانش‌بنیان است.

به گفته زندی، نسل پنجم دانشگاه‌ها، انسان‌سازی، تمدن‌سازی و مکتب‌سازی، هدایت و راهبری کل جامعه، ایجاد زمینه‌های سازمانی خلاقانه و نوآورانه و تعهد به مردم‌سالاری دانش را در دستور کار دارد و در ۲۰ سال گذشته، این موضوع مطرح شده است که دانشگاه وظیفه‌اش انسان‌سازی و تمدن‌سازی است

زندی در پایان گفت: ۵ انقلاب صنعتی و ۵ نسل دانشگاهی تاکنون داشته‌ایم. هر انقلاب ارتباطاتی با نسل‌های داشته اما انقلاب صنعتی ۵ با همه نسل‌های دانشگاهی ارتباط داشته است. ما اعتقادمان بر این است که در مسیر تولید ثروت باید نگاه کل ایران به تولید فناوری و نوآوری باشد.

برق جذاب نور

عزالدین مهاجرانی عضو هیئت‌علمی پژوهشکده لیزر و پلاسما دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه دانشگاه جایی‌است برای یافتن حقایق و خلق‌ایده و ایجاد تسهیلات، گفت: بشر از دیرباز کنجکاو بوده که به کشف حقایق بپردازد و دانشگاه جایی است برای دقیق دیدن، سعی در شناخت بیشتر و فهمیدن بیشتر. مهم این است که از آنچه می‌بینیم ساده نگذریم و مهم این است که با آنچه می‌آموزیم زندگی کنیم.

به گفته مهاجرانی ما به هرآنچه می‌بینیم عادت کرده‌ایم. در ابتدا وقتی لیزر را روشن می‌کردیم، برایمان جذاب بود اما‌ کم‌کم عادت کردیم، باید هر چه که می‌بینیم از زاویه دیگر هم نگاه کنیم و به عادت‌ها خو نگیریم‌.

مهاجرانی با بیان اینکه جریان دانش بی‌انتهاست، گفت: در جهان هستی ما محدودیم، جهان هستی در مجانب‌ها محدود است و یکی از این مجانب‌ها نور است.

وی ادامه داد: سال ۲۰۱۵ به‌خاطر گذشت ۱۰۰۰ سال از انتشار کتاب المناظر ابن هیثم، سال جهانی نور و تکنولوژی‌های نور نام‌گذاری شد. از نور چه می‌دانیم؟ سرعت نور ۳۰۰ هزار کیلومتر در ثانیه درخلأ است و هیچ ذره‌ای به این سرعت نمی‌رسد و اگر وارد محیط دیگری مثل آب یا شیشه بشود از سرعت آن کاسته می‌شود.

وی در پایان خاطر نشان کرد: دانشمندان از دیرباز به نور فکر کرده‌اند؛ در زمان قدیم فکر می‌کردند نور از چشم پرتاب می‌شود که این اشتباه به‌خاطر برقی بود که در چشم گربه می‌دیدند؛ بعد گفتند که نور پرتو‌هایی است که از چشمه نور پرتاب می‌شود. این نظریه همچنان قابل قبول و مورد استفاده است ولی برخی پرسش‌ها را پاسخ نمی‌دهد؛ بعد بر اساس برخی مشاهدات گفتند نور رفتار موجی دارد و اینکه چه‌چیزی نوسان می‌کند مشخص نبود.یکی از بزرگترین هیجان‌های فیزیک زمانی بود که فهمیدند آن چیزی که در نور نوسان می‌کند و رفتار موجی به آن می‌دهد میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی است و در نهایت موج الکترومغناطیس خیلی ابهام‌ها را در مورد نور حل کرد.

گشتی در دنیای جواهرات

در ادامه زیبا دلپسند، زمین‌شناس به ارائه توضیحاتی درباره خرید هوشمندانه جواهرات پرداخت و گفت: گوهرها دنیای پیچیده‌ای دارند. گوهر عقیق که جزء خانواده کوارتز است در سراسر دنیا موجود است و قیمت بالایی ندارد. اما وقتی ناخالصی‌هایی به آن وارد می‌شود، بسیار گرانبها می‌شود. در دید عامه، الماس، زمرد و یاقوت، گوهر‌های گرانبهایی هستند اما این باور عامه درست نیست؛ چراکه سایرگوهرسنگ‌ها هم براساس ویژگی‌هایشان ارزش پیدا می‌کنند.

به گفته دلپسند، گوهرسنگ‌ها، سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی هستند که برای استفاده در جواهرسازی نیز برش داده می‌شوند و جواهر آن نگینی است که روی پایه فلزی نصب می‌شود. ویژگی‌های گوهرسنگ‌های با ارزش این است که گوهر باید زیبا بوده و مقاومت و سختی بالا داشته باشد و در عین حال کمیاب باشد.

وی ادامه داد: عوامل مؤثر در قیمت‌گذاری گوهرسنگ‌ها شامل رنگ‌، پاکی، تراش و وزن آن است.

وی با اشاره به اینکه مرکز گوهرشناسی دانشگاه شهید بهشتی زیر نظر شرکت gemsa فعالیت می‌کند؛ توصیه‌ای درباره خرید جواهرات کرد و گفت: شما باید گواهی اصالت سنگ یا جواهر را از فروشنده بخواهید و ۴ ویژگی‌رنگ، پاکی، تراش و وزن حتماً در گواهی آن وجود داشته باشد. اگر سنگی را با شناسنامه می‌خرید به تاریخ آن دقت کنید. ریپورت نامبر هم در شناسنامه اهمیت زیادی دارد.

احضار روح موسیقی ایرانی در «شب علم»

در ادامه این مراسم گروه موسیقی سنتی دانشگاه شهید بهشتی با اجرای خاص قطعات موسیقی ایرانی، مورد تشویق حاضران قرارگرفتند.

پس از آن گوگ‌ساز عضو هیئت‌علمی دانشکده مکانیک دانشگاه شهید بهشتی به سخنرانی پرداخت.

بدین ترتیب «شب علم» دانشگاه شهید بهشتی در یکی از شب‌های سرد زمستان با گرمای وجود علاقه‌مندان به علم و دانش به پایان خوش خود رسید.