یخچال‌های طبیعی برای آب، غذا و معیشت در کوهستان‌ها و فراتر از آن اهمیت دارند

کوهستان‌ها به عنوان «برج‌های آب» جهان، منبع اصلی تأمین آب شیرین برای رودخانه‌ها و آبخوان‌ها هستند. حدود ۷۰ درصد آب شیرین کره زمین به شکل برف و یخ در کوهستان‌ها ذخیره شده است. آب حاصل از ذوب یخچال‌های طبیعی نه تنها برای نوشیدن، بلکه برای کشاورزی، تولید انرژی برق‌آبی و حفظ تنوع زیستی ضروری است. نزدیک به ۲ میلیارد نفر در سراسر جهان، از جمله بسیاری از جوامع بومی، برای نیاز‌های روزمره خود به این منابع وابسته هستند.

متأسفانه، یخچال‌های طبیعی در سراسر جهان به دلیل تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال ذوب شدن هستند. این پدیده نه تنها یک بحران زیست‌محیطی، بلکه یک چالش انسانی است که امنیت آب، غذا و معیشت میلیارد‌ها نفر را تهدید می‌کند. عقب‌نشینی یخچال‌ها می‌تواند منجر به افزایش خطرات طبیعی مانند سیل، زمین‌لغزه و فرسایش خاک شود.

یخچال‌های طبیعی تنها ذخایر آب نیستند، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و معنوی بسیاری از جوامع، به ویژه مردمان بومی، محسوب می‌شوند. ناپدید شدن این یخچال‌ها به معنای از دست دادن میراث فرهنگی و ارتباط دیرینه انسان با طبیعت است. از جنبه اقتصادی نیز، بخش‌های مهمی مانند کشاورزی، انرژی برق‌آبی و گردشگری کوهستان به سلامت یخچال‌ها وابسته هستند.

چه باید کرد؟ کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای، مهم‌ترین گام برای کند کردن روند ذوب یخچال‌ها و تثبیت شرایط آب‌وهوایی است. پایش مستمر یخچال‌ها ازطریق جمع‌آوری داده‌های علمی و استفاده از فناوری‌های نوین برای نظارت بر تغییرات یخچال‌ها ضروری است. حمایت از جوامع کوهستانیبا ایجاد سازوکار‌های حمایتی برای جوامعی که بیشترین تأثیر را از تغییرات یخچال‌ها می‌بینند، می‌بایست در اولویت قرار گیرد. افزایش آگاهی عمومی، ترویج فرهنگ حفاظت از کوهستان‌ها و یخچال‌ها از طریق آموزش و رسانه‌ها می‌تواند نقش مؤثری در جلب مشارکت همگانی داشته باشد. علاوه بر آن حفاظت از یخچال‌ها نیازمند عزم جهانی و همکاری کشور‌ها برای تدوین و اجرای سیاست‌های مشترک است.

ایران با دارا بودن رشته‌کوه‌های بلند و پهنه‌های وسیع کوهستانی، از جمله کشور‌هایی است که به طور مستقیم تحت تأثیر تغییرات یخچال‌های طبیعی قرار دارد. سازمان حفاظت محیط زیست ایران با همکاری سایر نهاد‌های مرتبط، برنامه‌هایی برای پایش و حفاظت از منابع آبی کوهستان‌ها، کاهش آلاینده‌ها و توسعه پایدار جوامع محلی در حال تدوین دارد که مشارکت مردم و استفاده از دانش بومی نیز می‌تواند به تقویت این برنامه‌ها کمک کند.

شیده عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستانی گفت: روز جهانی کوهستان فرصتی است برای یادآوری این واقعیت که حفاظت از کوهستان‌ها و یخچال‌های طبیعی تنها یک مسئله زیست‌محیطی نیست، بلکه اقدامی ضروری برای تضمین آینده نسل‌های حاضر و آینده است. هر یک از ما به سهم خود می‌توانیم با افزایش آگاهی، کاهش ردپای اکولوژیک و حمایت از ابتکارات حفاظتی، سهمی در نگهداری از این موهبت‌های طبیعی داشته باشیم.

بیایید با هم از کوهستان‌ها محافظت کنیم؛ زیرا کوهستان‌ها مهم هستند!